Marsa ilk ayaq basan insanlar çox güman ki, yaxın bir neçə onillik ərzində olacaq. Və ilk insanlar planetin səthinin yalnız kiçik bir hissəsini araşdırmaq imkanı əldə edəcəklər.
“İki sahil” xəbər verir ki, bununla belə, bəzi ekspertlər bir insanın bütün Mars ətrafında gəzməsinin və səyahətinə başladığı eyni nöqtəyə qayıtmasının nə qədər vaxt aparacağını düşünür.
Marsın səthində nə okeanlar, nə də digər su obyektləri olmadığı üçün nəzəri olaraq onun ətrafında piyada gəzmək mümkündür. Nə qədər vaxt aparacaq? Bir astronavt davamlı olaraq piyada sürətlə səyahət edə bilsəydi, bunu hesablamaq asan olardı: planet atmosferlərini araşdıran Corc Meyson Universitetinin fizika və astronomiya kafedrasının dosenti Erdal Yiğitin fikrincə, sadəcə astronavtın sürətini və məsafəsini bilmək lazımdır.
Beləliklə, bir insan Marsın ekvatoru boyunca səyahət etsəydi, bütün planeti dövrə vurmaq üçün təxminən 13,300 mil (21,400 kilometr) qət etməli olacaq. Marsın qütblərindən yan keçmək məsafəni təxminən 100 mil (160 kilometr) qısaldar, lakin həddindən artıq soyuq hava ciddi problem ola bilər.
Yigitin sözlərinə görə, bir insanın Marsdakı sürəti təxminən 3,1 mil/saat (5 km/saat) olardı ki, bu da ekvator boyunca Yerdəki orta yerimə sürətidir. Marsın cazibəsinin azalmasına (Yerin təxminən 40 faizi) baxmayaraq, Yiğit bu planetin səthində insanın yerimə sürətinin çox fərqli olacağından şübhələnir. Yer üzündə kənd ərazilərini gəzən hər hansı bir turist kimi, astronavt da çox güman ki, oksigen, su və qida kimi ağır yük daşıyacaq və ağır kosmik kostyum geyinəcək.
Bir astronavt Marsın ətrafında dayanmadan eyni sürətlə sadəcə gəzsəydi, bütün planeti gəzmək ona təxminən 4290 saat çəkərdi. Marsda sutka (sol adlanır və təxminən 24,7 saat davam edir) bu, təxminən 174 sol olacaq - Mars ilinin dörddə birindən bir qədər çox (668,6 sol).
Heç kəs davamlı olaraq bu müddət ərzində yeriyə bilmədiyi üçün bu hesablamaya digər amilləri də daxil etmək lazım gələcək - yuxu fasilələri (insanın yeriyərkən yeyib-içəcəyini nəzərə almaqla). Astronavtın hər gecə təxminən 8 saat yatdığını fərz etsək, bu, onun səyahət büdcəsinə təxminən 56 sol əlavə edərdi. Və yemək, dincəlmək, paltar dəyişmək, yuyunmaq və hər hansı düşərgəni qurmaq və sökmək üçün hər solda daha 4-5 saat dayanmalı olsa, dayanacaqların uzunluğundan asılı olaraq daha 30 və ya 35 sol tələb olunur.
Məlum olub ki, ən real hesablamalara görə, bütün planeti ən azı 265 solda gəzmək olar ki, bu da Mars ilinin təxminən 40 faizni təşkil edir. Lakin bu hesablama kobud ərazi kimi potensial maneələri nəzərə almır. Marsın çoxlu dağları var, bəziləri Yerdəki hər hansı dağdan hündürdür, o cümlədən dərələr, kraterlər və bir çox başqa geoloji xüsusiyyətlər. Bir sıra digər logistik problemlər də var: bir insanın təkbaşına belə bir səyahət etmək üçün özü ilə kifayət qədər qida, su və oksigen ehtiyatı götürə bilməsi ehtimalı yoxdur.
