Ötən həftə cənab Prezident İlham Əliyev Qırğızıstana səfəri zamanı Bişkekdə keçirilən Türk Dövlətləri Təşkilatı Dövlət Başçıları ilə 11-ci Zirvə görüşü zamanı Təşkilatın ötən illərdə hansı yolu qət etdiyi, uğur və nailiyyətləri, Azərbaycanın bu təşkilatdakı əhəmiyyətli rolu barədə çıxış etmişdi.TDT son illər regionda güc mərkəzinə çevrilmiş, üzv ölkələr bir-biri ilə, həm də müxtəlif regional və beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində əməkdaşlıq edir, bir-birilərinin namizədliklərinə dəstək verərək beynəlxalq məsələlərdə öz mövqelərini yaxınlaşdırmağa çalışır. Üzv ölkələrin xarici işlər nazirləri arasında zirvə görüşləri çərçivəsində mütəmadi qaydada görüşlər keçirilir. Bundan başqa, ortaq maraq kəsb edən məsələlərin müzakirəsi məqsədilə xarici işlər nazirlərinin əlavə qeyri-rəsmi iclasları da təşkil edilir. TDT çərçivəsində turizm, təhsil, baş prokurorlar, ədliyyə, diaspora, iqtisadiyyat, nəqliyyat, səhiyyə, energetika, gömrük, media, kənd təsərrüfatı, miqrasiya sahələrindən məsul nazirlərin görüşləri keçirilir.
Bu il Türk Dövlətləri Təşkilatının əsasını qoymuş Naxçıvan Sazişinin də 15-ci ildönümüdür. Cari ilin iyul ayında Şuşa şəhərində keçirilmiş Dövlət başçılarının qeyri-rəsmi Zirvə görüşündə imzalanmış Qarabağ Bəyannaməsi isə əməkdaşlıqda yeni səhifə açmış və dünya ictimaiyyətinə əməkdaşlığın daha da güclənməsi ilə bağlı növbəti mesaj idi.
Bu gün dünya miqyasında mövcud olan təhlükələrin zərərsizləşdirilməsinin öhdəsindən gəlmək üçün Təşkilata üzv dövlətlərin müdafiə, təhlükəsizlik və müdafiə sənayesi sahələrində əməkdaşlığı da böyük əhəmiyyət daşıyır. Çünki hazırda yeni tendensiya belədir ki, hərbi gücü böyük olan ölkə güclü hesab olunur. Türkdilli dövlətlərin hərb sənayesinin, müdafiə qabiliyyətinin güclənməsi onların xarici hərbi müdaxilələrə birgə cavab reaksiyasını da özündə ehtiva edir. Beləliklə, bu cəhdlər Azərbaycanın bölqədə bərpa və dayanıqlı inkişaf sahəsində liderliyini möhkəmləndirir və beynəlxalq miqyasda nüfuzunun artmasına şərait yaradır.
Türk Dövlətləri Təşkilatının mövcud büdcəsinin artırılması istiqamətində də ölkəmizin yeni öhdəlik götürməsi və öz dəstəyini ifadə etməsi bu əməkdaşlığa verdiyi önəmdən irəli gəlir. Qarşıya qoyulan hədəflərin həyata keçirilməsi üçün təşkilatın büdcəsinin artırılmasını zəruri hesab edən Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın Türk Dövlətləri Təşkilatının Katibliyinə 2 milyon və Ağsaqqallar Şurasına 100 min ABŞ dolları məbləğində maliyyə dəstəyi göstərməsi barədə öz çıxışı zamanı qeyd etmişdi. Türkdilli dövlətlərin hüquq-mühafizə və təhlükəsizlik orqanları arasında əməkdaşlığın daha da genişlənməsi, ölkələrimizin silahlı qüvvələrinin iştirakı ilə hərbi təlimlərin keçirilməsi, eləcə də, hərbi təhsil müəssisələrimizdə qardaş ölkələrin müdavimlərinin təhsil alması ölkələrarası qarşılıqlı etimadın və dostluğun əyani göstəricisidir.
Bundan başqa, son illərdə mərkəzi Asiya ölkələri ilə Türkiyəni Azərbaycan üzərindən bağlayan Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizinin ötürmə qabiliyyətinin yüksəldilməsi üçün Azərbaycan öz sərmayələrini artırır. Bu məqsədlə, hazırda Orta Dəhlizin rəqəmsallaşdırılması və ticarətin asanlaşdırılması istiqamətində bir sıra layihələr icra olunur. Bu layihələr logistika səmərəliliyinin artırılmasına və xərclərin azaldılmasına öz təsirini göstərəcəkdir.
Ermənistan 30 il ərzində işğal etdiyi Azərbaycan ərazilərində 9 şəhərimizi və yüzlərlə kəndimizi tamamilə məhv etmişdi. Lakin, ötən ilin sentyabr ayından etibarən Azərbaycan öz suverenliyini tam bərpa etdikdən sonra, Ölkə Başçısının rəhbərliyi və təşəbbüsü ilə işğaldan azad olunan ərazilərimizdə genişmiqyaslı yenidənqurma və bərpa layihələri həyata keçirilir. Eyni zamanda, “Böyük Qayıdış Proqramı”nın icrası çərçivəsində keçmiş məcburi köçkünlər öz doğma yurd-yuvalarına geri qayıdırlar. hazırda Qarabağda və Şərqi Zəngəzurda ümumilikdə təqribən 30 min insan məskunlaşıb. Belə ki, doğma yurdlarına qayıdan keçmiş məcburi köçkünlərlə yanaşı, hazırda bu bölgələrdə aparılan bərpa-quruculuq işlərinə minlərlə işçi qüvvəsi cəlb olunub. Bu gün təkcə Xankəndi şəhərində 6 mindən çox insan yaşayır. Onlardan 1300-dən çoxu Qarabağ Universitetində çalışır və ya təhsil alır. Daha 500 nəfər isə Nizami Gəncəvi adına Xankəndi şəhər tam orta məktəbində işləyənlər və təhsil alanlardır. Ümumiyyətlə, azad edilmiş ərazilərdə həyata keçirilən işlərdə 20 min nəfərdən çox insan çalışır.
Özbəkistan, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Macarıstanın dövlət və hökumət başçılarının Azərbaycanın azad olunmuş ərazilərində qardaşlıq hədiyyəsi olan məktəb və yaradıcılıq mərkəzinin tikilməsi, eləcə də gələcəkdə məktəblərin inşasının planlaşdırılması qardaş Türk dövlətlərinin Azərbaycana olan dərin hörmət və yüksək etimadının nəticəsidir.
Göründüyü kimi, regionda qardaş ölkələr olaraq tarix boyu bir-birinə dəstək olan, havadar çıxan, dili, inancları, tarixi, mədəni kökləri bir olan bu ölkələrin müasir dövrdə də müxtəlif sahələrdə öz bağlarını möhkəmləndirməsi və qarşılıqlı əməkdaşlığa təşkilata üzv ölkələrin hər biri tərəfindən xüsusi diqqət ayrılması sürətlə qütbləşən dünyada yeni bir siyasi güc mərkəzinin yaranması deməkdir.
Pərvanə Vəliyeva,
Milli Məclisin deputatı
