Novruz Bayramı, qədim tarixi və zəngin mədəni dəyərləri ilə türk və şərq xalqlarının mühüm bayramlarından biridir. Baharın gəlişini, yeni ilin başlanğıcını simvolizə edən Novruz əsrlər boyu müxtəlif millətlərin həyatında mühüm yer tutmuşdur. Bu bayram təkcə Azərbaycan və digər Türk dövlətlərində deyil, eyni zamanda İran, Əfqanıstan, Pakistan, Hindistan, Orta Asiya respublikaları və bəzi Balkan ölkələrində də qeyd olunur. Son illərdə Novruzun beynəlxalq müstəvidə tanıdılması istiqamətində mühüm addımlar atılmışdır ki, bu da onun dünya mədəni irsi kimi qəbul olunmasına gətirib çıxarmışdır.

Novruz Bayramının Tarixi və Mədəni Əhəmiyyəti

Novruzun tarixi min illərlə ölçülür və onun kökləri Zərdüştlük inancına, eləcə də qədim Mesopotamiya və Mərkəzi Asiya mədəniyyətlərinə gedib çıxır. Bayramın əsas fəlsəfəsi təbiətin yenilənməsi, insanın daxili saflığa qovuşması və cəmiyyətin birliyinin möhkəmləndirilməsidir. Novruz süfrəsində yerləşdirilən simvolik elementlər – səməni, su, od, güzgü və yumurta – həyatın müxtəlif aspektlərini ifadə edir.

Azərbaycan və digər Novruz qeyd edilən ölkələrdə bu bayram böyük coşqu ilə qarşılanır. Xalq oyunları, tonqalların qalanması, xalq musiqisi və rəqsləri, şirniyyatların hazırlanması kimi ənənələr bu bayramın ayrılmaz hissəsidir.

Novruzun Beynəlxalq Səviyyədə Tanıdılması

Novruzun dünya miqyasında tanıdılması üçün son illərdə mühüm addımlar atılmışdır. Bu prosesdə əsasən aşağıdakı istiqamətlərdə fəaliyyətlər həyata keçirilmişdir:

UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısına Daxil Edilməsi

2009-cu ilin sentyabr ayında Novruz, UNESCO tərəfindən Bəşəriyyətin Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısına daxil edilmişdir. Bu qərar, bayramın təkcə yerli və regional əhəmiyyətini deyil, həm də dünya mədəniyyəti üçün dəyərini təsdiqləmişdir. Bununla yanaşı, UNESCO-nun bu addımı Novruzun qorunması və gələcək nəsillərə ötürülməsi üçün beynəlxalq səviyyədə hüquqi zəmin yaratmışdır.

BMT tərəfindən Rəsmi Beynəlxalq Gün kimi Tanınması

2010-cu ilin fevral ayında Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) Novruz Bayramını Beynəlxalq Novruz Günü elan etmişdir. 21 mart tarixi rəsmi olaraq dünyanın müxtəlif ölkələrində Novruz Bayramının qeyd edilməsi üçün təsdiqlənmişdir. Bu, Novruzun qlobal miqyasda tanıdılmasında mühüm rol oynamışdır.

Novruzun Qlobal Diplomatiyada İstifadəsi

Novruzun beynəlxalq səviyyədə tanıdılması prosesində diplomatik tədbirlər də böyük əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycan, Türkiyə, İran, Qazaxıstan, Türkmənistan, Özbəkistan, Tacikistan, Əfqanıstan və digər Novruz qeyd edən ölkələr bu bayramı qlobal mədəniyyətlərarası dialoqun bir hissəsi kimi təqdim edirlər. Hər il bu ölkələrin diplomatik nümayəndəlikləri və səfirlikləri Novruzla bağlı tədbirlər təşkil edir, müxtəlif mədəniyyətlər arasında körpülər qururlar.

Novruz Festivalları və Qlobal Tədbirlər

Dünyanın müxtəlif şəhərlərində Novruz bayramına həsr olunmuş tədbirlər keçirilir. Xüsusilə, UNESCO-nun Parisdəki qərargahında, Nyu-Yorkda BMT-nin baş qərargahında və Moskva, London, Berlin kimi şəhərlərdə Novruz festivalı təşkil olunur. Bu tədbirlərdə Novruzun tarixi, adət-ənənələri və bayrama xas olan elementlər nümayiş etdirilir.

KİV və Sosial Media Vasitəsilə Tanıdılması

Novruzun beynəlxalq səviyyədə tanıdılmasında media və sosial şəbəkələrin rolu böyükdür. Məşhur xəbər agentlikləri və telekanallar Novruz bayramı haqqında materiallar yayımlayır, sənədli filmlər və reportajlar təqdim edir. Eyni zamanda, sosial şəbəkələrdə Novruzla bağlı paylaşımlar, videolar və canlı yayımlar bayramın populyarlığını artırır.

Nəticə

Novruz Bayramının beynəlxalq səviyyədə tanıdılması onun mədəni irs kimi qorunmasını və dünya xalqları arasında birliyin güclənməsini təmin edir. UNESCO və BMT tərəfindən tanınması, diplomatik səylər, festival və tədbirlərin təşkili, eləcə də media və sosial platformalar vasitəsilə tanıdılması bu bayramın qlobal miqyasda yayılmasına mühüm töhfə vermişdir.

Bu istiqamətdə aparılan işlərin davam etdirilməsi, Novruzun dünya xalqları arasında daha geniş yayılmasına və onun bəşəri dəyərlər içərisində layiqli yer tutmasına xidmət edəcəkdir.

Ömər Bağırlı,
YAP Xətai rayon təşkilatının könüllüsü