İnsanları evlərə məhkum edib, özü isə bütün dünyanı dolaşan COVID-19 –a yoluxanların sayının artması ciddi siqnaldır
Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyinin (TƏBİB) gündəlik statistikasında açıqlanan rəqəmlərdən göründüyü kimi, pandemiyanın kəskin artımı ciddi narahatlıq doğurur. İnsanları evlərə məhkum edib, özü isə bütün dünyanı dolaşan COVID-19- u əvvəllər rast gəldiyimiz «donuz qripi», «quş qripi» ilə müqayisə edərək, o qədər də təlaşlanmayan dünya xalqları sonradan bu «taclı düşmən»in nə qədər qorxulu, dəhşətli, ölümcül olduğunu gündəlik həyatlarında, yaxınlarını itirməklə hiss etdilər. Yuxarıda adları çəkilən virusa yoluxanlar arasında ölüm halları müşahidə olunsa da, hazırkı vəziyyət bir həqiqəti əks etdirir: COVID-19 insan həyatı üçün daha amansız və təhlükəlidir.
Millətindən, dinindən, yaşadığı ərazidən, yaş kateqoriyasından asılı olmayaraq koronavirusa yoluxanların sayının artması, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) xəbərdarlıqlarına, həkimlərin virusa qarşı peyvəndlə bağlı axtarışlarına baxmayaraq, bəzi bölgələrdə qarşısı alınmaz dərəcədə risk yaradan virus bütünlükdə dünya xalqları üçün təhlükəlidir. Elə buna görə də peyvəndlərin tapılması istiqamətində axtarışlar intensivləşir, mütəxəssis rəyləri öyrənilir. Dünya üzrə yeni yoluxma hallarının kritik həddə çatdığını vurğulayan, vəziyyətin daha ciddi xarakter aldığını bildirən ÜST rəsmilərinin açıqlamalarından da bəlli olur ki, yoluxanların 46 faizini, ölüm faizinin isə üçdə birini təşkil edən ABŞ-da, Avropa ölkələrində reanimasiya şöbələrində xəstələrin qəbulu üçün çarpayı sayı tükənib. Pandemiyanın ilk günlərindən virusa qarşı ciddi mübarizə tədbirlərinin görüldüyü ölkəmizdə başqa dövlətlərlə müqayisədə vəziyyət nisbətən stabil olsa da, yeni yoluxma hallarının sürətli artımı ciddi düşünməyə əsas yaradır. İnsanlarda qorxu, təlaş yaradan virusa qarşı mübarizənin ilk mərhələsi kimi, dövlətlərarası əlaqələrin dondurulması, gediş-gəlişə məhdudiyyətlərin qoyulması, bütün ölkələrdə karantin rejimlərinin, komendant saatlarının tətbiqi nisbətən arxayınlıq yaratsa da, hazırda vəziyyət daha qorxulu və risklidir.
Pandemiyanın ilk günlərindən parklar, küçələr tənhalaşdı. Müxtəlif dillərdə səslənsə də, «məsafəni qoru», «evdə qal» kimi xatırlatmalar bütün xalqların əməl etdiyi bəşəri çağırış kimi hamı tərəfindən qəbul edildi. Dövlətlər, insanlar arasında məsafələr uzaqlaşsa da, mənəvi məsafələr yaxınlaşdı, başqalarına dəstək bəşəri ideya kimi genişləndi. Bu qaydaların tətbiq olunduğu ölkəmizdə pandemiyaya qarşı aparılan kompleks mübarizə tədbirləri müsbət nəticəsini verdi. Azərbaycanda koronavirus xəstələrinin müalicəsi üçün ayrılan xəstəxanalarda yaradılan şəraitin nəticəsidir ki, başqa ölkələrə nisbətən respublikamızda ölüm halları azdır. Bu da səbəbsiz deyil. İlk günlərdən təhlükənin qarşısının alınması üçün lazımi tədbirlərin görüldüyü ölkəmizdə müasir tipli modul xəstəxanaların açılması, «Yeni klinika»nın, Fövqəladə Hallar Nazirliyinin hospitalının istifadəyə verilməsi, xəstəliklə mübarizənin əsas şərtlərindən olan tibbi maskalar, həkimlər üçün nəzərdə tutulan qoruyucu geyimləri istehsal edən müəssisələrin açılması, nəqliyyat vasitələrinin hərəkətlərinə qoyulan məhdudiyyətlər, paytaxtın küçə və meydanlarında, ictimai binaların həyətlərində aparılan dezinfeksiya işləri profilaktik tədbir kimi səmərəsini verir.
Gözə görünməyən virusdan da təhlükəli olan erməni faşizminə qarşı müharibənin getdiyi ölkəmizdə vətəndaşların daha diqqətli olması isə əvvəlki vaxtdan daha vacibdir. Döyüşlər zamanı zədə alan yaralıların müalicəsi ilə məşğul olan xəstəxanalarda lazımi imkanların yaradılması vətəndaşlardan pandemiyaya qarşı mübarizədə ciddi məsuliyyət tələb edir. Son günlərdə yeni yoluxanların sayının 1000 nəfəri ötməsi təkcə səhiyyə işçilərini deyil, hər kəsi ciddi düşündürməlidir. Vətəndaşlar ictimai qınağa xüsusilə diqqət yetirməli, bununla da cəbhədə vuruşan əsgərlərimizə dəstək olmalıdırlar. Təbliğat vasitəsi kimi reklamlarda da tez-tez qeyd olunduğu kimi virusa qalib gəlmək üçün profilaktik tədbirlərə ciddi əməl edilməli, ictimai yerlərdə insanların toplum halında yığışmasının qarşısı alınmalı, ilk növbədə isə maska taxılmalıdır. Biri-biri ilə təmasda olan insanların ara məsafə saxlaması da yoluxmanın qarşısını alan önəmli tədbirlərdəndir.
Dünyanın hər yerində pandemiyanın sürətlə yayılması Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının payızda COVID-19-a yoluxma hallarının artacağı barədəki proqnozunu təsdiqləyir. Hazırda başlıca məqsəd insanlar arasında yoluxma hallarının qarşısını almaq, ölümlərin sayını azaltmaqdır. Pandemiyaya qarşı mübarizənin kompleks şəkildə təşkil olunduğu ölkəmizdə ilk günlərdən atılan addımlar, həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində yeni yoluxma halları nisbətən azalsa da, hazırda bu xəstəliyi göstərən statistik rəqəmlər daha diqqətli olmağımızı tələb edir. Nazirlər Kabineti yaradılmış Operativ Qərargahın xəstəliklə bağlı gündəlik açıqlaması da göstərir ki, COVİD-19-la mübarizədən az itki ilə çıxmaq üçün hər bir vətəndaş nəzərdə tutulan gigiyenik qaydalara əməl etməli, özünü və ətrafındakıları qorumalıdır. İctimai nəqliyyatın fəaliyyətinin tənzimlənməsi, əlavə avtobusların xəttə daxil edilməsi, ilk növbədə isə vətəndaşlıq məsuliyyətinin artırılması ilə virusa qalib gəlməyin mümkünlüyü təsdiqini tapıb. Bu məsuliyyəti hər bir vətəndaş vəzifə borcu kimi diqqətdə saxlamalı, «Maska tax, məsafə saxla, gigiyenik qaydalara əməl et» çağırışları unudulmamalıdır.
ÜST-ün açıqlamasına görə, hələ də COVID-19-a qarşı peyvəndin tapılmaması, mütəxəssislərin bu istiqamətdəki axtarışlarının, tədqiqatlarının hələ ki, müsbət nəticə vermədiyi hallarda təhlükə bizimlədir və insanların həyati üçün risklər azalmır. Özümüzün və yaxınlarımızın həyatı təhlükəsinin qarşısının alınması üçün qaydalara əməl edək, həyatımızı qoruyaq.
Xuraman İsmayılqızı, «İki sahil»
