COVID-19 pandemiyası ilə mübarizə dönəmində Cənubi Qafqaz ölkələri arasında ən çox yoluxma halı məhz Ermənistanda müşahidə edilməkdədir. Hazırda Ermənistanda koronavirusa yoluxanların ümumi sayı 41 299 nəfərdir. Virusa yoluxma nəticəsində ölənlərin sayı 814 nəfərdir. Son sutka ərzində virusa 276 yeni yoluxma faktı qeydə alınıb. Ölkə əhalisinin 6321 nəfəri isə koronavirus xəstəsidir. Ermənistanda koronavirus səbəbi ilə fövqəladə vəziyyət rejimi sentyabrın 11-dək uzadılıb. Xatırladaq ki, işğalçı ölkədə martın 16-dan etibarən bu rejim tətbiq olunur.
Dünyanın əksər ölkələri koronavirusla mübarizə apardığı vaxtda Ermənistan diqqətini öz aləmində əsas olan məsələlərə yönəldib. Paşinyanın dırnaqarası yanaşdığı qlobal pandemiya işğalçı ölkədə geniş miqyasda qüdrətini göstərməkdədir. Vəziyyət o dərəcədə kritikdir ki, artıq baş nazir də etiraf edir ki, ölkə çox ağır duruma düşüb – epidemioloji normaların fəlakət doğuracaq səviyyədə dərinləşməsi müşahidə olunur.
Ermənistanın acınacaqlı vəziyyətinə, ölkənin koronavirusla mübarizədəki yarıtmaz fəaliyyətinə biganə qalmayan erməni ekspert Marine Sukiasyan bildirib ki, ölkənin səhiyyə naziri Arsen Torosyanın koronavirus epidemiyasına qarşı mübarizəsi iflasa uğrayıb, ancaq burada tək o yox, ümumilikdə hakimiyyət günahkardır: “Epidemiya ilə mübarizənin bütün aspektləri - təşkilati, hüquqi, səhiyyə, sosial və inzibati işlər iflasa uğrayıb. Baş nazir Nikol Paşinyan epidemiya ilə mübarizənin uğursuzluğuna görə birbaşa məsuliyyət daşıyır. O, epidemiyanın əvvəlində mitinqlər etdi, aydın qərarlar qəbul edə bilmədi, düzgün səhiyyə xidməti göstərilmədi, nəticədə koronavirusa yoluxma pik həddə çatdı. Evdə müalicə alan on minlərlə vətəndaşımız dərmanlara və digər müayinələrə pul tapmadan infeksiya ilə təkbətək qaldı, ona görə də yüksək ölüm sayına malikik. Hökumət vətəndaşlarımızın sağlamlığı və həyatını itirməsi bahasına başa gələn bağışlanmaz səhvlərə yol verdi."
Ermənistan milli təhlükəsizlik xidmətinin keçmiş direktoru, “Vətən” partiyasının sədri Artur Vanesyan isə bildirib ki, orduda koronavirus mövzusu hamıdan problemə məsuliyyətlə yanaşmağı və təmkinli olmağı tələb edir: “Hansısa şəxsi və ya siyasi maraqlar naminə bu mövzudan istifadə etməməyi məsləhət görürəm. Ordudakı atmosfer cəmiyyətdəki atmosferin güzgüdəki əksidir.”
Koronavirusun yayıldığı ilk aylarda sosial mediada yayılan xəbərlərdə orduda COVID-19-un aşkar edilməsi bildirilsə də, aidiyyəti qurumlar belə bir halın olmadığını açıqlamış, virusun orduda mövcudluğunu ört-basdır etmişdi. Ermənistan rəhbərliyi orduda virusa yoluxanların həqiqi sayını ona görə gizlədir ki, sosial etirazlardan və bunun ciddi panikaya səbəb olacağından qorxur. Həm özünü, həm də atdığı səhv addımların sayını itirən Ermənistan rəhbərləri virusa yoluxmuş hərbçilərin sayını gizlədərək mövcud vəziyyəti daha da gərginləşdirməkdən başqa bir məshəbə qulluq etmirlər. Lakin erməni mediası zaman-zaman bu faktları ictimailəşdirib. Martın 27-də Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin mətbuat katibi Şuşan Stepanyan rəsmi olaraq, 5 hərbi qulluqçuda koronavirus aşkarlandığını bildirdi. May ayında isə müdafiə naziri D.Tonoyan jurnalistlərə müsahibəsində orduda təxminən 20 yoluxmuş hərbi qulluqçunun olduğunu qeyd etmiş və bildirmişdi ki, bu, əsasən İrəvan yaxınlığında və keçmiş mərkəzlərin hərbi hissələrində qeydə alınıb.
İyulun 1-dən isə Ermənistanda hərbi çağırışın başlanmasından bəri çağırışçılar arasında edilmiş testlər zamanı onların bir qismində yeni növ koronavirus aşkar edilib. Bu faktı Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin mətbuat katibi Şuşan Stepanyan “Armenpress”ə verdiyi açıqlamada etiraf edib. Qeyd edib ki, təxminən 30 çağırışçıda yoluxma halı aşkar edilib.
Belə bir dönəmdə oğullarının qeyri-döyüş şəraitində ölümünün obyektiv araşdırılmasını tələb edən valideynlər mütəmadi olaraq etiraz aksiyası keçirmiş, hətta bir sıra yolları bağlamış, Paşinyana müraciət etmiş, cinayət işlərinin obyektiv araşdırılmasını tələb etmişlər. Artıq Ermənistan mediası baş nazir Nikol Paşinyanın qərarı ilə qeyri-döyüş şəraitində ölmüş və ya öldürülmüş hərbi qulluqçuların cinayət işlərinin araşdırılması üzrə işçi qrup yaradılacağını bildirib. Qrup 8 nəfər hərbi qulluqçunun ölüm faktını araşdıracaq. Paşinyanın qərarı ilə yaradılmış işçi qruplarının üzvlərinə gəlincə isə onlar arasında müxtəlif dövlət qurumlarının nümayəndələri üstünlük təşkil edir. Bu və ya digər faktları, eləcə də artıq illərdir işğalçı orduda olan özbaşınalıq faktlarının mövcudluğunu nəzərə alsaq, işçi qrupunun hansısa ciddi uğur əldə edəcəyinə inam azdır.
Görünən odur ki, Paşinyan hakimiyyəti koronavirusla mübarizədə də aciz durumda qalıb. Çünki Ermənistan ordusunun yeganə problemi koronavirus deyil. Ermənistan ordusu yeni sanitar-epidemioloji normalara uyğun təmin olunmuş kazarmalara, yeməkxanalara malik deyil. Bu sahədə infrastruktur yox səviyyəsindədir. Ermənistan ordusunun təminat səviyyəsi çox aşağıdır. Şəxsi heyətin izolyasiyası problemli şəkildədir. Keyfiyyətsiz qida məhsulları, əsgərlərin immunitetinin zəif, yaşam şəraitinin və tibbi təminatın yarıtmaz olması səbəbindən virusa yoluxma hallarında kütləvi artım müşahidə olunur. Ordunun az maliyyəşməsi, müasir silahların olmaması, eyni zamanda, hərbi qulluqçular arasında nizamnamədən kənar münasibətlərin olması kimi kifayət qədər səbəblər var. Yəni, koronavirus nə qədər güclüdürsə, Ermənistanın müdafiə metodu, mübarizə üsulu, iqtisadi gücü də bir o qədər zəifdir.
İşğalçı orduda hərbi qulluqçuların həyatına təhlükə törədən səbəblərə COVID-19 pandemiyasının da əlavə edilməsi vəziyyəti daha da mürəkkəbləşdirib. Bütün bunlar onu göstərir ki, pandemiya ilə mübarizədə xalqının, ordusunun səfil həyat şəraiti, gərgin və acınacaqlı durumu Ermənistan rəhbərliyini zərrə qədərdə də maraqlandırmır. Hakimiyyət üzvlərinin hər zaman olduğu kimi, yalnız sözdə xalqın maraqlarını müdafiə etməsi mövcud vəziyyəti daha da gərginləşdirir. Ermənistan idarəçiliyinin laqeydliyinə artıq əhali tərəfindən də adekvat cavab verilir. Xüsusilə də N.Paşinyana qarşı etimad, pisləşən sosial-iqtisadi vəziyyət şəraitində sürətlə aşağı düşür. Opponentlər isə mütəmadi olaraq onu populizmdə və hökuməti idarə edə bilməməkdə, siyasi səriştəsizlikdə, köhnəlmiş siyasi texnologiyalardan istifadə etməkdə, eyni zamanda, ictimaiyyətin diqqətini real problemlərdən yayındıraraq daxili və xarici düşmənlər axtarmaqda ittiham edirlər.
Yaqut Ağaşahqızı, “İki sahil”