İtaliya və Azərbaycan arasındakı münasibətlər son illərdə həm siyasi, həm iqtisadi, həm də mədəni sahələrdə dinamik inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub. Bu əlaqələrin əsasında qarşılıqlı etimad, faydalı əməkdaşlıq və strateji tərəfdaşlıq dayanır. Hər iki ölkə arasında qurulan bu möhkəm körpü regionda sabitlik, enerji təhlükəsizliyi və iqtisadi inteqrasiya baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.Azərbaycan ilə İtaliya arasında diplomatik əlaqələr 1992-ci ildə qurulub. O vaxtdan bəri iki ölkə arasında əlaqələr təkcə diplomatik səviyyədə deyil, həm də siyasi, iqtisadi və humanitar sahələrdə genişlənib. İtaliya Azərbaycanın Avropa İttifaqındakı ən mühüm tərəfdaşlarından biridir. Ölkələr arasında yüksək səviyyəli qarşılıqlı səfərlər, rəsmi görüşlər və əməkdaşlıq sənədləri bu münasibətlərin davamlılığını təmin edir.
İtaliya həm də Azərbaycanın Avropadakı ən böyük ticarət tərəfdaşıdır. İki ölkə arasında imzalanmış strateji sənədlər, iqtisadi əməkdaşlıq sazişləri və enerji layihələri münasibətlərin dərinliyini əks etdirir.
İtaliya–Azərbaycan münasibətlərinin əsas dayaqlarından biri enerji sahəsindəki uğurlu əməkdaşlıqdır. Xüsusilə Cənub Qaz Dəhlizi və onun tərkib hissəsi olan TAP (Trans-Adriatik Boru Kəməri) layihəsi bu əlaqələrin mühüm nəticəsidir. Azərbaycan qazının Avropaya çatdırılmasında İtaliya son dayanacaq kimi strateji rol oynayır. Bu əməkdaşlıq həm Azərbaycanın Avropa enerji bazarında etibarlı tərəfdaş kimi mövqeyini möhkəmləndirir, həm də İtaliyanın enerji təhlükəsizliyinə mühüm töhfə verir.
Enerji sahəsindəki uğurlu əməkdaşlıq təkcə iqtisadi deyil, həm də geosiyasi baxımdan böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu, həm Avropanın enerji marşrutlarının şaxələndirilməsinə, həm də Azərbaycan–İtaliya münasibətlərinin daha da möhkəmlənməsinə şərait yaradır.
İtaliya ilə Azərbaycan arasında mədəni əlaqələr də dinamik inkişaf edir. Azərbaycan mədəniyyəti, musiqisi və incəsənəti İtaliyada böyük maraqla qarşılanır. Eyni zamanda, İtaliya mədəni irsi də Azərbaycanda tanıdılır və tədris olunur. Mədəniyyət günləri, sərgilər, film festivalları və qarşılıqlı təhsil proqramları iki xalq arasında anlayış və dostluq bağlarını daha da möhkəmləndirir.
Təhsil sahəsində əməkdaşlıq da diqqətəlayiqdir. Bir çox azərbaycanlı tələbə İtaliyanın aparıcı universitetlərində təhsil alır. Bu, gələcəkdə iki ölkə arasında daha dərin elmi və texnoloji əməkdaşlığa zəmin yaradır.
İtaliya Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşlarından biridir. Azərbaycanın İtaliyaya ixrac etdiyi əsas məhsullar neft, qaz və neft-kimya məhsullarıdır. Bununla yanaşı, qeyri-neft sektoru üzrə də əməkdaşlıq istiqamətləri sürətlə artır. Kənd təsərrüfatı, turizm, sənaye və logistika sahələrində birgə layihələr həyata keçirilir.
İtaliya şirkətləri Azərbaycanın bərpa olunan enerji layihələrində, infrastrukturun yenilənməsi və regionların sosial-iqtisadi inkişaf proqramlarında da fəal iştirak edirlər. Xüsusilə Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarında həyata keçirilən yenidənqurma işlərinə İtaliya şirkətlərinin maraq göstərməsi iki ölkə arasında iqtisadi əməkdaşlığın yeni mərhələyə keçdiyini göstərir.
Azərbaycan və İtaliya arasındakı əlaqələr qarşılıqlı etimad, bərabərlik və ortaq maraqlara əsaslanır. Bu münasibətlər həm ikitərəfli, həm də çoxtərəfli formatlarda səmərəli əməkdaşlıq üçün geniş imkanlar açır.
İtaliya, Azərbaycanın Avropaya inteqrasiyası prosesində mühüm dəstəkçi rolunu oynayır. Azərbaycan isə öz növbəsində, İtaliyanın Cənubi Qafqaz regionunda etibarlı tərəfdaşı kimi çıxış edir.
İki ölkə arasındakı strateji tərəfdaşlıq yalnız bu günün deyil, gələcəyin də münasibətlərini formalaşdırır. Qarşıdakı illərdə iqtisadi, enerji və mədəni sahələrdə əməkdaşlığın daha da genişlənəcəyi, həm dövlətlər, həm də xalqlar arasında əlaqələrin möhkəmlənəcəyi gözlənilir.
Fidan Əliyeva,
YAP-Xətai rayon təşkilatının məsləhətçisi
