2025-ci ilin sentyabrında İtaliya Prezidenti Sercio Mattarellanın Azərbaycana səfəri iki ölkə arasında strateji münasibətlərin inkişafında mühüm dönüş nöqtəsi kimi tarixə düşdü. Bu səfər çərçivəsində Prezident İlham Əliyev ilə keçirilən görüşlərdə enerji təhlükəsizliyi, təhsil sahəsində əməkdaşlıq və gələcək iqtisadi layihələr əsas müzakirə mövzuları sırasında idi.
Hər iki liderin bəyanatlarında vurğulandı ki, Azərbaycan və İtaliya artıq sadəcə tərəfdaş deyil, həm də Avropa ilə Cənubi Qafqaz arasında enerji, elm və mədəniyyət sahələrində strateji körpü rolunu oynayan müttəfiqlərdir. Bu baxımdan görüş zamanı Trans-Adriatik Qaz Boru Kəməri (TAP) layihəsinin əhəmiyyəti və Azərbaycan-İtaliya Universitetinin gələcək rolu xüsusi diqqət mərkəzində oldu.
Azərbaycan və İtaliya arasında münasibətlərin əsas dayaqlarından biri enerji sahəsində əməkdaşlıqdır. Xəzər dənizinin zəngin qaz ehtiyatlarını Avropaya çatdıran Cənub Qaz Dəhlizi və onun tərkib hissəsi olan TAP layihəsi, bu əməkdaşlığın konkret nəticəsi və Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm strateji layihədir.
TAP vasitəsilə Azərbaycan qazı Gürcüstan, Türkiyə, Yunanıstan və Albaniya ərazisindən keçərək İtaliyaya nəql olunur. Bu, həm Azərbaycanın enerji ixrac coğrafiyasını genişləndirir, həm də İtaliyanın enerji mənbələrinin şaxələndirilməsinə xidmət edir. Prezident İlham Əliyev görüş zamanı qeyd etdi ki, “TAP təkcə enerji layihəsi deyil, həm də Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təməl sütunlarından biridir.”
İtaliya Prezidenti Sercio Mattarella isə vurğuladı ki, Azərbaycan qazının İtaliyaya ixracı iki ölkə arasında strateji etimadı daha da gücləndirir. Onun sözlərinə görə, bu əməkdaşlıq Avropada sabitlik, iqtisadi inkişaf və enerji dayanıqlığı baxımından böyük önəm daşıyır.
Bu layihə nəticəsində İtaliya təkcə qaz idxalçısı deyil, həm də Avropa enerji bazarının sabitləşməsində mühüm tərəfdaş rolunu oynayır. Azərbaycanın isə bu istiqamətdə lider mövqeyi, ölkəmizin qlobal enerji siyasətində nüfuzunu daha da artırır. Enerji sahəsindəki bu uğurlu əməkdaşlıq, təbii ki, yalnız iqtisadi müstəvidə məhdudlaşmır. Azərbaycan və İtaliya arasında formalaşan strateji tərəfdaşlıq, elm və təhsil sahələrində də dərin inteqrasiyaya səbəb olub.
Bu baxımdan Azərbaycan-İtaliya Universiteti layihəsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Prezidentlərin görüşündə bu ali təhsil müəssisəsinin inkişaf perspektivləri və iki ölkə arasında akademik əməkdaşlığın yeni mərhələyə qədəm qoyması barədə müzakirələr aparıldı.
Universitetin yaradılması təşəbbüsü Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə məxsusdur və layihə İtaliyanın nüfuzlu universitetləri – “Politecnico di Torino”, “La Sapienza” və digərlərinin dəstəyi ilə həyata keçirilir. Burada tədris prosesinin beynəlxalq səviyyədə təşkili, müasir laboratoriyaların yaradılması və gənclərin innovasiya yönümlü biliklərlə təchiz edilməsi planlaşdırılır.
Prezident Mattarella bəyan etdi ki, bu universitet “iki ölkə arasında elmi və mədəni əlaqələrin ən gözəl simvoludur.” Hər iki liderin vurğuladığı kimi, enerji və təhsil sahəsində paralel əməkdaşlıq həm iqtisadi, həm də intellektual potensialın birləşməsinə gətirib çıxarır. Azərbaycan və İtaliya təkcə enerji və təhsil sahəsində deyil, həm də sənaye, kənd təsərrüfatı, turizm və mədəniyyət sahələrində sıx əməkdaşlıq edirlər. Hazırda İtaliya Azərbaycanın Avropada əsas ticarət tərəfdaşıdır və iki ölkə arasında illik ticarət dövriyyəsi 10 milyard dollardan artıqdır.
TAP layihəsi bu münasibətləri daha da gücləndirərək, həm İtaliyada, həm də Azərbaycanda yeni investisiya imkanları yaradıb. Bununla yanaşı, iki ölkə…
Ülvü Abbasov,
YAP-Xətai rayon təşkilatı məsləhətçisi
