Və yaxud gənclər arasında yayılan «patı» dəhşəti
Narkomaniya ilə mübarizə sağlam cəmiyyətin formalaşması baxımından əsas məqsəd və vəzifələrdəndir. Azərbaycanın dövlət siyasətində başlıca vəzifə olan, sağlam nəslin formalaşması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər sırasında mühüm istiqamət kimi diqqət yetirilən narkomaniya ilə mübarizə kampaniya xarakterli deyil, davamlı siyasətdir. Məhz buna görə də son aylarda Daxili İşlər Nazirliyi bu ağır bəlaya qarşı geniş və əhəmiyyətli tədbirlər həyata keçirir. Nazirliyin gündəlik açıqladığı məlumatlara görə, narkotacirlərin tapılaraq ifşa edilməsi və onların əlindəki külli miqdarda narkotiklərin dövriyyədən çıxarılması davamlı xarakter alıb. Bu gün tam qətiyyətlə demək olar ki, Azərbaycanda narkotik ticarətinin qarşısının alınmasına görə, ölkəmiz MDB məkanında ilk yerlərdə qərarlaşıb.
Bir yaponun bəşəriyyəti məhv edən metamfetamin ixtirası
Qeyd edək ki, sərhəddən keçirilən narkotik vasitələrin qarşısının alınmasından sonra bəzi narkotacirlər ucuz başa gələn yeni narkotik vasitələri dövriyyəyə buraxıblar. Belələrindən biri isə «patı» deyilən, əslində isə elmi adı «metamfetamin» olan narkotikdir. Bu maddənin hələ İkinci Dünya müharibəsi zamanı yaponiyalı bir kimyagər tərəfindən ixtira edildiyi deyilir və əsgərlərin oyaq qala bilməsi üçün istifadə edilmişdir. Müharibə bitdikdən və illər keçdikdən sonra metamfetaminin insanlarda asılılıq yaratdığı aşkar olundu və 1970-ci ildən etibarən nəzarət olunan maddələr sıyahısına əlavə olundu.
Metamfetamin bu gün dünyada ən sürətlə yayılan, daha çox zərərli və son dərəcə təhlükəli bir narkotik vasitədir. Onun küçə adları met, şüşə, kristal, buz, billur olaraq bilinməkdədir. Metamfetamin sintetik bir maddədir. Onun asan hazırlanması və qısa müddətdə asılılıq yaratması ilə bir çox ciddi problemlərin yaranmasına səbəb olur. Metamfetamin beyinin funksiyasını pozmaqla depressiyaya yol açır. Heroindən, kokaindən daha çox asılılıq yaradan bir maddədir. Eyni zamanda, bu maddənin təsiri altında olan insanların ətrafdakılara aqressivliyi və riskli davranışlara meyilliliyi artır.
Metamfetamindən istifadə ağciyər ödəminə, beyin qanamasına, ürək çatışmazlığı və ürək tütması ilə bağlı ani ölümlərə səbəb olur. İlkin istifadə nəticəsində yuxu pozğunluğu, mədə ağrıları, ağız quruluğu, dişlərin sızıldaması, bədəndə titrəmə müşahidə edilir. Həmçinin bu növ maddədən mütəmadi istifadə edənlərin dişləri çürüməyə başlayır. Eyni zamanda metamfetamindən asılı olan şəxslərdə sanki dərilərinin altında böcək gəzməsi kimi hallar yaşanır. Dünyanın ən təhlükəli narkotik vasitəsi olaraq qəbul edilməkdədir
Metamfetamin istifadəçinin ilk öncə beyininə təsir edir, xəyallar görməyə başlayır, qeybdən səslər duyur və getdikcə özünə nəzarəti itirməyə başlayır. İstifadə sonrası maddə beyində funksional dəyişikliklərə səbəb olur. Uzun müddət metamfetamindən (şüşə) istifadə edənlərin beyinlərində dopamin hüceyrələri zərər görür və zamanla dopaminin səviyyəsinin azalması nəticəsində ciddi hərəkət pozğunluğu əmələ gəlir. Nəticə etibarilə metamfetamin (şüşə) ilk istifadədən sonra qısa bir müddətdə asılılıq yaradır və istifadə müddətində getdikcə daha çox dozada qəbul etmə ehtiyacına səbəb olur. Eyni zamanda, bu maddədən asılı olanlar zamanla bütün həzz alma hissiyyatını itirirlər.
Sağlam gəncliyin əsas vərdişi idmandır
Cəmiyyətdə «ağ ölüm» kimi tanınan narkomaniya bəşəriyyət üçün bəla olan, irqindən, yaşından, dinindən asılı olmayaraq bütün xalqları , millətləri düşündürən ən ağrılı problemlərdən biri də narkomaniyadır. Silah, insan alveri, orqanların transferi kimi təhlükəli bəlalarla eyni səviyyədə qorxulu olan cəmiyyətin ciddi bəlasına, xalqın, millətin təhlükə mənbəyinə çevrilən narkomaniya (geniş mənada narkotizm) vurğulandığı kimi, sərhəd tanımayan, qlobal xarakter daşıyan beynəlxalq problemə çevrilib. Problemin həllinə xidmət edən mühüm addımlardan biri yeniyetmə və gənclər arasında maarifləndirmə işlərinin genişləndirilməsidir. Narkotik maddələrin gənclər və yeniyetmələr arasında daha çox yayılma təhlükəsini nəzərə alaraq, bir çox ölkələrdə «Narkotiksiz gələcək naminə» milli proqramlarının qəbulu da təbii ki, sağlam gələcəyimiz üçün məsuliyyət hissindən yaranan vətəndaş borcudur.
Aydın məsələdir ki, narkotizmlə mübarizə uzunmüddətli, çoxşaxəli bir prosesdir. Problemin ictimai təhlükəliliyi ondan ibarətdir ki, bir çox cinayətin törənmə səbəbləri arasında birinci sıralarda yer alan narkomanlığa aludəçilik həmişə gizli şəraitdə baş verir, nəzarətdən kənarda qalır və durmadan artır. Araşdırmalar zamanı məlum olub ki, törədilən kriminal cinayətlərin böyük əksəriyyəti narkomanlar tərəfindən reallaşıb. Çünki nakomanlar real həyata açıq gözlə, açıq düşüncə ilə baxa bilmədikləri üçün onlarda qisasçılıq hissləri, adam ödürməyə meyillik daha çox olur.
Bəli bü gün narkotikdən uzaq sağlam və vətənpərvər gənclik yetişdirmək Azərbaycan dövləti üçün prioritet vəzifədir. Məhz gənclərin idmanla kütləvi məşğul olması üçün ölkəmizdə ciddi dövlət proqramları icra olunub. MDB-də ən çox idman kompleksləri məhz Azərbaycanda yaradılıb. Gənclər arasında idmanın, mədəni-kütləvi tədbirlərin genişləndirilməsində, idmana marağın artırılması naminə inşa olunan idman komplekslərinin tikilməsində də əsas məqsəd sağlamlığın təmin edilməsi ilə yanaşı, insanların belə ağır fəsadlar törədən vərdişlərdən uzaqlaşdırılmasına nail olmaqdır.
Elçin Zaman, «İki sahil»
