Bakıda keçirilən “Qadınların hüquqlarının inkişaf etdirilməsi və səlahiyyətlərinin artırılması” mövzusunda beynəlxalq konfrans noyabrın 21-də öz işini panel müzakirələrlə davam etdirib.

“İki sahil” xəbər verir ki, konfransın ilk panel müzakirəsi “Qadın: parlaq gələcəyə aparan yol” mövzusu ətrafında olub.

Müzakirələrinin açılışında çıxış edən Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova bildirib ki, qadınlar öz fərqli baxışları, səmimiyyəti, enerjisi və gücü ilə bizə ilham vermək və dünyamızı işıqlandırmaq qabiliyyətinə sahibdirlər. Təəssüf ki, bu gün dünyamız hələ də qadınların həyatına son dərəcə mənfi təsir göstərən bir-biri ilə sıx əlaqəli olan bir sıra böhranlarla üzləşir. Bütün bunlar gender bərabərliyinə nail olmaq və qadınları gücləndirmək sahəsində hələ də maneə olaraq qalmaqdadır.

Bütün çətinliklərə baxmayaraq, gender bərabərliyinin və qadınların səlahiyyətlərinin artırılmasının beynəlxalq siyasi və sosial gündəmin ayrılmaz hissəsinə çevrildiyini görməyin sevindirici hal olduğunu deyən Sahibə Qafarova, bunun bərabər hüquqlara və bərabər imkanlara əsaslanan daha yaxşı cəmiyyəti qurmaq üçün vacibliyini vurğulayıb.

Sahibə Qafarova bildirib ki, Azərbaycanda qadınlar ölkənin ictimai həyatının bütün sahələrində fəal iştirak edir, yüksək rəhbər vəzifələr tuturlar. Bu gün Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın həyata keçirdiyi möhtəşəm ictimai və siyasi fəaliyyət qadınların cəmiyyətimizin və ölkəmizin inkişafına verdiyi dəyərli töhfələri təcəssüm etdirir.

Milli Məclisin sədri parlaq gələcəyin qurulmasında qadınların həlledici rolunu vurğulayıb, birgə səylər və fəaliyyətlərin əlaqələndirilməsi olmadan gender bərabərliyini təmin etməyin, dinc, ədalətli və inkişaf etmiş cəmiyyətin qurulmasının getdikcə çətinləşəcəyini bildirib.

Özbəkistanın Baş nazirinin müavini, Ailə, Qadın Komitəsinin sədri Züleyxa Məhəmova çıxışında ölkəsində qadınların və kişilərin səlahiyyətlərinin və hüquqlarının bərabər təminatı üçün addımların atıldığını, islahatların aparıldığını deyib. İctimai-siyasi həyatda, ciddi qərarların qəbulunda qadınların rolunun danılmaz olduğunu söyləyən Baş nazirin müavini qeyd edib ki, Özbəkistanda millət vəkillərinin 33 faizi, siyasi partiya üzvlərinin 46 faizi qadınlardır.

“Xoşbəxt qadın xoşbəxt cəmiyyət deməkdir və biz bu istiqamətdə çalışmalıyıq”, - deyə Züleyxa Məhəmova əlavə edib.

Panel müzakirələrdə çıxış edən Uqandanın əmək və sosial inkişaf naziri Betti Amongi Ongom parlaq və uğurlu gələcək naminə qadınların rolundan danışıb, onların statusunun və hüquqlarının tanınmasının əhəmiyyətini qeyd edib. O, qadın hüquqları üzrə fəalların gördükləri işlərin vacibliyinə diqqət çəkib və bunun cəmiyyəti ilhamlandırdığını söyləyib.

Uqandalı nazir deyib ki, mövcud olan imkanlardan və gücdən qadınların hüquqlarının, gender bərabərliyinin təşviqi, onlara bərabər imkanların təminatı üçün istifadə edilməlidir. Qadınların təməl hüquqlarının təminatı üçün dövlət institutları dəstək verməlidir. O, həmçinin qeyd edib: “Qadınlar parlaq gələcəyə aparan qüvvədir, biz qadınların, qızların hüquqlarını, təhsilə çıxışlarını təmin etməliyik, onların iqtisadi azadlığı uğrunda çalışmalıyıq”.

Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına (QHT) Dövlət Dəstəyi Agentliyinin İcraçı direktoru Aygün Əliyeva çıxışında Azərbaycanda qadınların hüquqlarının qorunması istiqamətində görülən işlərdən bəhs edib. Bildirib ki, bu gün Azərbaycanda dövlət qeydiyyatına alınmış 4000-ə yaxın qeyri-hökumət təşkilatından təxminən 40 faizinin rəhbəri qadınlardır.

Aygün Əliyeva, həmçinin rəhbəri olduğu Agentliyin sözügedən istiqamət üzrə gördüyü işlər, dəstəklədiyi layihələr barədə məlumat verib: “Agentliyin əsas fəaliyyət istiqamətlərindən biri də QHT-lərin təşəbbüs və ideyalarına maliyyə yardımının göstərilməsidir. Belə ki, 2021-2023-cü illər ərzində Agentlik ümumilikdə 8 qrant müsabiqəsi keçirib. Belə ki, 2021-ci ildə qrant müsabiqələrində “Ailə, qadın, uşaq və gender məsələləri” istiqaməti üzrə 38 layihə, 2022-ci ildə bu istiqamət üzrə 45 layihə, 2023-cü ildə isə 56 layihə maliyyələşdirilib. Bundan başqa “Məişət zorakılığına qarşı mübarizə və qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin aradan qaldırılması təşəbbüsləri” xüsusi qrant müsabiqəsi mövzusu olub və 55 layihə maliyyə dəstəyi alıb. Ümumilikdə Agentlik yarandıqdan sonra - 2021-ci ildən bu günə qədər qadınlarla bağlı müxtəlif mövzularda 194 layihəyə maliyyə vəsaiti ayrılıb”.

Tədbirdə çıxış edən Fransa kolonializminə qarşı Bakı Təşəbbüs Qrupunun üzvü Ella Tokoragi bu gün qadınların öz hüquqları uğurunda mübarizə apardıqlarını deyib. Qadınların bir sıra istiqamətlərdə səlahiyyətləndirilməsinin əhəmiyyətini vurğulayan Ella Tokoragi Fransız Polineziyasında bəzi məsələlərə diqqət çəkib: “Onların səhiyyə xidmətlərinə əlçatanlığı təmin olunmalıdır. Pandemiya Fransız Polineziyasında çox pis idarə olundu, 260 min əhalisi olan ölkədə böhran yaşandı. Fransanın bizim ərazilərimizdə öz məqsədləri üçün bomba sınaqları həyata keçirməsi əhalinin sağlamlığına mənfi təsir göstərib, insanlar arasında xərçəng xəstəliyi yayılıb”.

Panel müzakirələrlə davam edib.

X  X  X

Konfrans çərçivəsində, həmçinin “Dayanıqlı inkişaf üçün 2030-cu il gündəliyinin həyata keçirilməsinin sürətləndirilməsi və canlandırılmasında qadınların səlahiyyətlərinin artırılması” mövzusunda panel iclası keçirilib.

Uqanda hökumətinin qadın sahibkarlıq proqramı üzrə nümayəndəsi Joel Acananın moderatorluğu ilə aparılan panel müzakirələrdə çıxış edən Zimbabvenin qadın işləri, icma, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı naziri Monika Mutsvangva ölkəsinin gender bərabərliyinə çox böyük önəm verdiyini deyib. Bildirib ki, 100 illik müstəmləkəçilikdən sonra Zimbabve azadlığa qovuşub. Bu azadlıq mübarizəsində qadınlar xüsusi rol oynayıblar. O qadınlar Zimbabvenin qəhrəmanlarıdır.

Qadın hüquqlarının təminini parlaq gələcəyin əsas şərtlərindən hesab edən Monika Mutsvangva xüsusilə davamlı inkişaf məqsədlərinə nail olunması baxımından bunun əhəmiyyətini vurğulayıb. O, qadın sahibkarların bir-birini dəstəkləməsinin vacibliyini qeyd edib: “Biz birlikdə çalışaraq gender əsaslı ayrı-seçkiliyə son qoymağa çalışmalıyıq. Erkən yaşlı evlilik hallarının qarşısını almalıyıq. Hər bir insana öz bacarıqlarını aşkarlamaq üçün imkan verilməlidir. Ona görə də qız və oğlan uşaqlarına bu imkanların verilməsi olduqca əhəmiyyətlidir. Bu istiqamətdə investisiya qoyulmalıdır”.

BMT-nin rezident əlaqələndiricisi Vladanka Andreyeva isə çıxışında deyib: “2030-cu il üçün az vaxt qalıb. Cəmi 7 il, bu uzun müddət deyil. Təəssüflər olsun ki, dünya qarşıya qoyulan hədəflərdən çox geridə qalıb. Parlamentdə qadınların təmsilçiliyində geridə qalırıq. Üzv dövlətlərdə qarşıya qoyulan məqsədlərə çatmaq üçün işlər bu sürətdə davam edərsə, 300 il sonra uşaq evliliyinə son qoya bilərik. Hazırda 5 qızdan biri 18 yaşda ailə qurur. 286 ildən sonra isə ayrı-seçkiliklə bağlı qanunları aradan qaldırmaq mümkün olacaq. 140 il sonra biz iş yerlərində rəhbər vəzifələrdə bərabərliyə nail olacağıq”.

Uğur hekayələrinin də olduğunu söyləyən Vladanka Andreyeva qeyd edib ki, sözügedən istiqamətdə sürət çox aşağı səviyyədədir. Mövcud istiqamətdəki boşluqlar bəhs edən BMT-nin rezident əlaqələndiricisi vurğulayıb: “Bu, davamlı inkişaf məqsədlərini monitorinq etmək imkanlarımızı məhdudlaşdırır. Ölkələr olaraq gender bərabərliyinə nail olmaq üçün səylərimizi birləşdirməliyik”.

Qoşulmama Hərəkatı Gənclər Təşkilatının baş katibi Leyla Həsənova qeyd edib ki, 2030-cu il gündəliyinin səmərəli şəkildə icrası üçün ciddi addımlar atılmalıdır. Qadınların səlahiyyətlənməsi yalnız sosial ədalət məsələsi deyil. Pandemiya və geosiyasi vəziyyət bu məqsədlərə çatmaqda əsas problemləri təşkil edir.

Qadın hüquqlarının təmininin davamlı inkişafın özəyi olduğunu söyləyən Leyla Həsənova deyib ki, belə olmayacağı təqdirdə cəmiyyətlər çiçəklənə bilməz. “Qadınlar tam istifadə olunmamış resurslardır. Biz bu çoxşaxəli baryerləri aradan qaldırmalıyıq. Qadınlara qərarverici vəzifələr verilməli və buna şərait yaranmalıdır”, - deyə Gənclər Təşkilatının baş katibi vurğulayıb.

Müstəqil Martinika naminə ekoloqlar və demokratlar Hərəkatının sədrinin müavini Claudette Duhamel çıxış edərək xalqının məruz qaldığı müstəmləkəçilik siyasətindən danışıb: “Biz etnik baxımdan köklərimizə bağlı olsaq da qərb mədəniyyətinə inteqrasiya olunmuşuq. Təkcə ərazi olaraq deyil, mentalitet baxımından da biz işğal olunmuşuq”.

O, əcdadlarının sanki bir hərb düşərgəsi rejimində yaşadığını deyərək qeyd edib: “Ağ dərili fransızlar özlərini ali irq olaraq görüb qara dərililəri insan statusunda belə qəbul etmirdilər. Qara dərililərə əşya kimi davranırdılar. Onlar bizi qul səviyyəsinə endirmək üçün xüsusi rejim yaratmışdılar. Burada məqsəd gələcəyə hesablanıb. İnsanlarda müstəmləkə təfəkkürünü yaratmağa, öz köklərini unutdurmağa çalışırlar. Elə bir mentaliteti yaratmaq istəyirlər ki, insanlar müstəmləkəçiliyi normal qəbul etsinlər. Biz dörd əsrə bərbər quldarlığa məruz qalmışıq. Fransızlar quldarlıq siyasəti yeridirlər”.

Panel iclasda mövzu ətrafında müzakirələr aparılıb.

Konfransın bağlanış sessiyasında çıxış edən Azərbaycan Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Bahar Muradova bildirib ki, Azərbaycanın Qoşulmama Hərəkatında sədrliyi dövründə irəli sürdüyü vacib təşəbbüslərdən biri də qadın hüquqlarının inkişaf etdirilməsi və qadınların səlahiyyətləndirilməsi üçün platformanın yaranması istiqamətində atdığı addımlardır. Hərəkata üzv ölkələr və onların nümayəndələri Azərbaycanın bu təşəbbüsünə böyük dəstək göstərdi. Bütün nümayəndələr hazırkı platformada sözügedən təşəbbüsü reallaşdırmaq üçün toplaşıb. Bu mövzuda keçirilən konfrans Qoşulmama Hərəkatı tarixində bir ilkdir. Konfrans Qoşulmama Hərəkatının sədri, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə olduqca aktual mövzunu əhatə edir. İlham Əliyev sadəcə ideya müəllifi deyil, eyni zamanda, konfransın keçirilməsinin ən böyük dəstəkçisidir. Dövlətimizin başçısının dünənki müraciəti özündə bir sıra istiqamətləri əhatə edirdi. Müraciət Qoşulmama Hərəkatının son illərdəki problem istiqamətlərində yeniliklər və beynəlxalq aləmdəki mövcud vəziyyətinə qiymət verərək, təsisatın gələcək istiqamətlərini müəyyən edib. Bu, bizə həm ölkə içərisində, həm də müxtəlif formatda bütün proseslərin iştirakçısı olmağa dəstək verir.

Dövlət Komitəsinin sədri qeyd edib ki, platformada bir çox təkliflər eşidildi və bütün bunlar gələcək fəaliyyətlərdə nəzərə alınacaq. Panellərdə müzakirə edilən məsələlər olduqca aktualdır. Eyni zamanda, müzakirələr bizim qarşımıza qoyulan məsələlərin də həlli istiqamətində vacib amildir. Qadınların və qızların hüquqlarının daha da artırılması, yüksək səviyyələrdə iştirakçı və ya təmsilçi kimi formalaşması istiqamətində səylərimizi davam etdirəcəyik. Konfransda dünyaca tanınmış qadınların bu prosesdə öz şəxsi uğurlarını, hekayələrini dinlədik. Bu, bir daha sübut edir ki, hər bir qadın bütün çətin vəziyyətlərin öhdəsindən gələ bilər.

Bununla da “Qadınların hüquqlarının inkişaf etdirilməsi və səlahiyyətlərinin artırılması” mövzusunda beynəlxalq konfrans işini yekunlaşdırıb.