Azərbaycan neft və qaz resursları ilə regional və qlobal enerji bazarında strateji bir mövqeyə malikdir, bu da ölkəni həm iqtisadi, həm də geosiyasi baxımdan mühüm oyunçuya çevirir.

Azərbaycan, neft və qaz ixracı sahəsində İtaliyanın əsas tərəfdaşlarından biridir və enerji təchizatında böyük rol oynayır. Xüsusilə neft ixracında, Azərbaycan İtaliya üçün birinci sırada dayanır, qaz tədarükündə isə ölkənin ən böyük ikinci təchizatçısıdır.

Bir nömrəli neft təchizatçısı: Azərbaycan, İtaliyaya ixrac edilən neftin əsas hissəsini təmin edir. Bu, xüsusilə Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) boru kəməri vasitəsilə Xəzər dənizindən çıxarılan xam neftin Aralıq dənizinə nəql edilməsi ilə mümkündür. Ceyhan limanından İtaliyaya nəql olunan neft, İtaliyanın ümumi neft idxalının böyük hissəsini təşkil edir. İtaliya enerji təhlükəsizliyi baxımından Azərbaycan neftini strateji bir mənbə kimi qiymətləndirir. Azərbaycan İtaliyaya əsasən Azeri Light markalı neft ixrac edir, bu isə yüksək keyfiyyətli, yüngül xam neftdir və İtaliyanın neft emalı zavodlarında geniş istifadə edilir.

İkinci ən böyük qaz təchizatçısı: Azərbaycan, İtaliyaya qaz ixracında da mühüm rol oynayır və ölkənin qaz təchizatında ikinci sırada gəlir. Bu, əsasən Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin bir hissəsi olan Trans-Adriatik Boru Kəməri (TAP) vasitəsilə mümkün olmuşdur.

TAP boru kəməri vasitəsilə Azərbaycan qazı Türkiyə, Yunanıstan, Albaniya və Adriatik dənizindən keçərək birbaşa İtaliyaya çatdırılır. 2020-ci ildə TAP-ın istifadəyə verilməsi ilə Azərbaycanın Avropa, xüsusilə İtaliya üçün təbii qaz təchizatında rolu daha da artmışdır. Şahdəniz qaz yatağından çıxarılan təbii qaz Avropa enerji bazarında strateji əhəmiyyətə malikdir. Azərbaycan ilə İtaliya arasında enerji sahəsində uzunmüddətli və strateji tərəfdaşlıq mövcuddur. Bu enerji tədarükü həm Azərbaycanın iqtisadiyyatına böyük gəlirlər gətirir, həm də İtaliyanın enerji təhlükəsizliyinə əhəmiyyətli dəstək olur.

İtaliya, Azərbaycanın ən böyük ticarət tərəfdaşıdır və iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin böyük bir hissəsi enerji sahəsində cəmlənmişdir.

Bu tərəfdaşlıq Azərbaycanı Avropanın enerji təchizatında strateji oyunçuya çevirir, İtaliyanı isə Xəzər dənizindən neft və qaz əldə edən əsas Avropa ölkələrindən biri edir.

Aysel Əzizova,
Humanitar fənlər təmayüllü məktəb-liseyin ibtidai sinif müəllimi,
YAP Xətai rayon təşkilatının üzvü