14 iyun 2023 00:10
1011

Yaşıl qanın olması doğrudurmu?

Qanın qırmızı rəngi oksigen daşıyan piqment olan hemoqlobinə bağlıdır. Ancaq bir çox onurğasızlar oksigenin ötürülməsi üçün hemoqlobindən deyil, "işçi hissəsi" müxtəlif metalların ionlarından ibarət olan digər piqmentlərdən istifadə edirlər. Xüsusilə bir çox mollyuskaların, artropodların və bəzi digər heyvanların qanında mis ionu olan bir piqment olan hemosiyanin var. Çox vaxt bu birləşmə qanı mavi, bəzən isə mavi-yaşıl rəngə çevirir.

Kambocada tapılan qurbağa növlərindən biri də yaşıl qana malikdir. Bu biliverdin piqmenti ilə əlaqələndirilir. Qaraciyərdə (insan da daxil olmaqla) hemoqlobinin parçalanmasının ara məhsulu kimi əmələ gəlir və ödün yaşıl rəngini məhz o verir. Lakin qurbağada bizdən fərqli olaraq bağırsaqlar vasitəsilə ödlə xaric olunmur, yenidən qana daxil olur.

Kambocada tapılan qurbağa Chiromantis samkosensis şəffaf dəriyə malikdir və onun orqanizmində yaşıl qan axır. Bu, ona tropik meşəlikdə görünməz qalmağa imkan verir.

İnsanlarda yaşıl qan var. Bu, qanda kükürd birləşmələri çox olduqda (məsələn, bu elementi ehtiva edən dərmanların sui-istifadəsi nəticəsində) olduqca nadir hallarda baş verir. Kükürd asanlıqla hemoqlobinə təmas edir. Nəticədə yaranan sulfohemoqlobin qana avokadonun qabığı kimi tünd yaşıl rəng verir. Bir qayda olaraq yaşıl qanın sahibləri özləri bundan narahat deyillər.

Nubar Süleymanova, “İki sahil”