Bu günlərdə yulaf südünün populyarlığını görməmək mümkün deyil. Uzun illər Asiya və Avropanın bəzi bölgələrində mövcud olan bu süd alternativi 2019-cu ildən etibarən geniş yayılmağa başladı.

“Mintel” bazar araşdırması agentliyinin hesabatına görə, Böyük Britaniyada yulaf südü satışları 2019-2020-ci illər arasında yüz faizdən çox artıb. Üstəlik, “World Coffee Portal”ın son araşdırmalarına görə, britaniyalıların 29 faizindən çoxu çaylarına ənənəvi süd əvəzinə müntəzəm olaraq yulaf südü əlavə edir. 2021-ci ildə aparıcı şirkət birjada ticarət etməyə başladıqdan sonra, bir çox insan yulaf südünün böyük brendlərin iddia etdiyi kimi sağlam və faydalı olub-olmadığını sorğulamağa başladı.

“BRITISH GQ” bu məhsulun həqiqətən dəyərli olub-olmadığını və ya sadəcə mükəmməl bir marketinq strategiyası olduğunu öyrənmək üçün Böyük Britaniyanın aparıcı dietoloqları və nutritionistlərinin fikirlərini yayımlayıb.

Media qidalanma mütəxəssisi və sağlamlıq spikeri Sofi Trotman bildirib ki, yulaf südü laktoza dözümsüzlüyü və ya süd allergiyası olan insanlar üçün faydalı ola bilər.  Bundan əlavə, vegan və ya bitki əsaslı pəhriz izləyənlər üçün əlverişli bir seçim ola bilər.

Nutrigenomik dietoloq və “The DNA Dietitian”ın qurucusu Rachel Clarkson isə əlavə edir: "Fərqli dad seçimlərinə uyğun çoxlu variantlar mövcuddur. Yulaf südü tez-tez inək südünün qidalanma profilini təqlid etmək üçün vitamin D, yod və kalsium ilə zənginləşdirilir. Bu, müntəzəm olaraq süd məhsulları istehlak etməyən insanlar üçün qida çatışmazlığı riskini azaltmağa kömək edə bilər."

“Lingo”da qidalanma mütəxəssisi Lily Soutter isə  qeyd edir ki, yulaf südündə adi süddə olan protein yoxdur. Beləliklə, qeyri-heyvan südü seçərkən, xüsusi ehtiyaclarınıza cavab verən bir seçim nəzərdən keçirməlisiniz. Çox vaxt süddən olmayan alternativlərin qida baxımından adi süddən üstün olduğu düşünülür, lakin bu, həmişə belə olmur.

Dietoloq Clarissa Lenherr isə əlavə edir: “Yulaf südü ilə bağlı başqa bir mif onun bağırsaqlar üçün daha yaxşı olmasıdır. Ancaq bu, həmişə doğru deyil. Bazarda olan bir çox bitki mənşəli südlərdə çoxlu əlavə şəkərlər, süni tatlandırıcılar və emulqatorlar var ki, bunların hamısı bağırsaq sağlamlığınıza təsir edə bilər. Ənənəvi südlərin əksəriyyətində isə yalnız bir tərkib hissəsi var. Beləliklə, süd və ya laktoza həzm etməkdə çətinlik çəkmirsinizsə və ya südə alergiyanız yoxdursa, bu, əksər insanların bağırsaqları üçün daha yaxşı olduğu anlamına gəlmir."

Kimlər yulaf südü içməkdən çəkinməlidir?

Yulaf südü veganlar və laktoza dözümsüzlüyü olanlar üçün əla alternativdir. Adi südlə müqayisədə seçmək üçün daha çox ləzzət və çeşid təklif edir. Lakin, bunun hər kəs üçün uyğun olmadığını xatırlamaq lazımdır. Qidalanma və arıqlama üzrə mütəxəssis Milena Kaler bildirir ki,  yulaf südü əksər insanlar üçün balanslaşdırılmış pəhrizin bir hissəsi ola bilər. Lakin bitki mənşəli südlərin tərkib hissələrinə müəyyən alergiyası olanlar onlardan istifadə etməkdən çəkinməlidirlər.

Nutrigenomik dietoloq Rachel Clarkson əlavə edir: "Bu məsələ kifayət qədər aydın olsa da, körpələr və uşaqlar südü və ya südü bitki mənşəli südlə əvəz etməməlidirlər. Bu qidalar eyni qida profilinə malik deyil və körpələrin və uşaqların sağlam böyüməsi üçün çox xüsusi ehtiyacları vardır."

Əks təsirləri...

Soutter bildirir: "Bu əvvəllər də qeyd olunub, lakin bitki südləri qida baxımından çox vaxt adi süd məhsullarına bərabər deyil. Əgər süd məhsullarını pəhrizinizdən tamamilə xaric edirsinizsə, qida çatışmazlığını azaltmaq üçün bu qidaları başqa mənbələrdən təmin etmək vacibdir. Bundan əlavə, bəzi yulaf südləri ənənəvi inək südündən daha az protein ehtiva etdiyinə görə, daha az doyurucu ola bilər və qanda şəkərin dəyişməsinə səbəb ola bilər. Bu, enerji, diqqət, əhval, aclıq və hətta yuxu kimi şeylərə təsir edə bilər."

Dəriyə zərərlidir?

Yulaf südünün dərinizə təsiri ilə bağlı qəti sübut olmasa da, bəzi maddələr müəyyən dəri vəziyyətini pisləşdirə bilər. Trotman bildirir: "Bəzi həssaslıqları və ya allergiyası olan insanlar yulaf südü məhsullarında olan müəyyən əlavələr və ya stabilizatorların səbəb olduğu dəri reaksiyaları ilə qarşılaşa bilərlər. Məsələn, mən yulaf südünün sızanaqlara səbəb olduğu bir çox insan görmüşəm. Əgər bu sizi narahat edirsə, şəkər və qatqılar əlavə olunmayan çeşidləri seçin. Çay və ya qəhvəyə bir az yulaf südü əlavə etmək dərinizə təsir etməyəcək qədər az olsa da, daha böyük miqdarlar fərq yarada bilər. Əgər çox içirsinizsə, seçdiyiniz süd alternativi üzərində əlavə araşdırma aparmağa və dərinizdə iltihablanma ehtimalı az olan variantı tapmağa dəyər”.

Həddən artıq içdikdə...

Lenherr qeyd edir ki, yulaf südü təbii olaraq karbohidratlar və şəkərlər baxımından olduqca yüksək ola bilər. Bu da bəzi insanların çəkisinə təsir edə bilər. Ümumiyyətlə, yulaf südünü əlavə şəkər və ya emulqator olmadığı müddətdə istədiyiniz qədər içə bilərsiniz. Ancaq yadınızda saxlayın ki, onlar kalori ehtiva edir, buna görə də onları həddindən artıq istehlak etməməlisiniz, çünki təbii olaraq karbohidratlar və şəkərlərlə zəngindirlər."

Kaler əlavə edir: "Yulaf südü də balanslaşdırılmış pəhrizin bir hissəsi kimi istehlak edilməlidir. İstehlak tezliyi sizin fərdi pəhriz ehtiyaclarınızdan və üstünlüklərinizdən asılı olaraq optimal sağlamlıq üçün tənzimlənməlidir."

Nigar Orucova, “İki sahil”