23 oktyabr 2024 00:13
372

Elm adamları şokda: Antarktida yaşıllaşır

Peyk görüntüləri Antarktidada bitki örtüyü ilə örtülmüş ərazinin kəskin şəkildə böyüdüyünü və indi 40 il əvvəl olduğundan 10 dəfə böyük olduğunu və dəyişiklik sürətinin sürətləndiyini göstərir.

Elm adamları bölgədəki iqlim dəyişikliyinin təsirindən “şokdadır”.

Böyük Britaniyanın tədqiqat qrupu bildirib ki, Antarktida yarımadasında bitki örtüyü ilə örtülmüş ərazi artıq 40 il əvvəlkindən 10 dəfə böyükdür.

Peyk məlumatlarından istifadə edərək, Ekseter və Hertfordşir universitetlərindən və Britaniya Antarktida tədqiqat qrupundan olan tədqiqatçılar iqlim dəyişikliyinə cavab olaraq ərazinin nə qədər "yaşıllaşdığını" araşdırıblar.

Hələlik, demək olar ki, ərazi tamamilə qar, buz və qaya ilə örtülmüşdür, bitki həyatı landşaftın yalnız kiçik bir hissəsində böyüyür, lakin bu "kiçik hissə dramatik şəkildə artmışdır".

Yarımadanın bir hissəsində bitki örtüyü 1986-cı ildə bir kvadrat kilometrdən (0,6 kvadrat mil) az idisə, 2021-ci ilə qədər demək olar ki, 12 kvadrat kilometrə (7,5 kvadrat mil) çatıb.

Dəyişiklik tempi 2016 və 2021-ci illər arasında 30%-dən çox sürətlənib və komanda bunun antropogen iqlim dəyişikliyi ilə bağlı olduğunu vurğulayıb.

Mütəxəssislər Antarktidada ən böyük buzlaqlardan biri olan “Tveytis” buzlağının böyük hissəsinin 23-cü əsrə qədər əriyə biləcəyini düşünürlər.

"Tapdığımız yaşıllaşma tendensiyasının miqyası bizi şoka saldı. Hətta qitənin ən ekstremal, uzaq və təcrid olunmuş bölgəsində də landşaft dəyişir və bu təsirlər kosmosdan görünür", -deyə Ekseter Universitetindən olan tədqiqatçı Tomas Roland bildirib.

"Planetimizin gələcəyi ilə “siyasət oynamağı” dayandırmağın vaxtıdır", -deyərək mənalı fəaliyyət, əməkdaşlıq və hesabatlılığa səsləyən alim çağırış edib.

O əlavə edib ki, tədqiqatın nəticələri Antarktida yarımadasının və bütövlükdə qitənin ekoloji gələcəyi ilə bağlı ciddi narahatlıqlar yaradır.

“Nature Geosciences” jurnalında dərc edilən araşdırma Antarktidada torpaq demək olar ki, mövcud olmadığı halda bitki həyatında artımın üzvi maddələr əlavə edəcəyini və torpağın əmələ gəlməsinə imkan verəcəyini müəyyən edib.

Bu, potensial olaraq digər bitkilərin böyüməsinə yol aça bilər.

Xatırladaq ki, bu yay Antarktidada +20 dərəcəyə qədər anomal yüksək temperatur qeydə alınıb.

Nubar Süleymanova, “İki sahil”