Müasir dövrdə dövlətlərin gücü yalnız təbii sərvətlərlə deyil, insan kapitalı və intellektual potensialı ilə ölçülür. Qloballaşma və rəqəmsal transformasiya şəraitində elmi-texnoloji tərəqqiyə əsaslanmayan inkişaf dayanıqlı ola bilməz. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev bu ideyanı Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) 80 illik yubileyinə həsr olunmuş çıxışında xüsusi vurğulayaraq bildirmişdir ki, “Azərbaycanın ən böyük sərvəti onun təbii ehtiyatları deyil, intellektual potensialıdır.”

AMEA 80 illik fəaliyyəti dövründə Azərbaycanda elmin inkişafında aparıcı rol oynayıb. Bu onu göstərir ki, elmi institut yalnız tədqiqat mərkəzi deyil, eyni zamanda dövlətin intellektual bazasıdır.

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 80 illik yubileyi münasibətilə 3 noyabr 2025-ci ildə keçirilmiş təntənəli mərasimdə Müzəffər Ali Baş Komandan Prezident İlham Əliyevin çıxışı dövlətin elmə, təhsilə və intellektual inkişaf strategiyasına baxışının aydın ifadəsi oldu. Prezident vurğuladı ki, “Azərbaycanın gələcəyi elm, bilik və yüksək intellekt üzərində qurulmalıdır”. Bu fikir bir daha təsdiqləyir ki, neft və qaz kimi maddi resurslar zamanla tükənə bilər, amma intellektual sərvət — yəni xalqın beyin gücü, elmi və yaradıcı potensialı — heç vaxt tükənmir. Elm milli inkişafın əsas dayağı kimi çıxış edir.

Prezident çıxışında bildirdi ki, “AMEA-nın 80 illik fəaliyyəti ərzində Azərbaycan elmi çox böyük yol keçib. Bu gün elm və təhsil bir-birini tamamlamalı, milli inkişafın aparıcı qüvvəsinə çevrilməlidir.” Bu sitat elmin dövlət siyasətində prioritet kimi müəyyənləşdiyini göstərir. Dövlət başçısı vurğulayır ki, elmi tədqiqatlar yalnız akademik çevrədə deyil, praktik sahələrdə də tətbiq olunmalıdır – yəni elm ölkənin iqtisadi, texnoloji və sosial tərəqqisinə xidmət etməlidir.

Prezidentin “Ən böyük sərvətimiz təbii ehtiyatlarımız deyil, insan kapitalımız, intellektual potensialımızdır.” fikri - bu, dövlətin inkişaf fəlsəfəsinin əsas sütunudur. Əgər ötən əsrin ortalarında inkişaf neft və sənaye resurslarına bağlı idisə, XXI əsrdə inkişafın əsası bilik, elmi innovasiya və yaradıcılıqdır. Prezidentin fikrincə, intellektual potensial yalnız elmi institutlarda deyil, məktəblərdə, universitetlərdə, texnoparklarda, startap ekosistemində formalaşmalıdır.

Prezident çıxışında xüsusi olaraq gənclər məsələsinə toxundu: “Azərbaycanın gənc nəsli bu gün yüksək səviyyədə təhsil alır və elmin inkişafında fəal iştirak etməlidir. Bizim gələcəyimiz onların bilik və bacarığına bağlıdır.”

Bu, elmi irsin davamlılığını təmin edən əsas şərtdir. İntellektual sərmayə qoyuluşu yalnız institutların maliyyələşdirilməsi deyil, həm də gənc alimlərin hazırlanması və dəstəklənməsi deməkdir.

“Elm həyatın bütün sahələrinə nüfuz etməli, iqtisadiyyatda, sənayedə, kənd təsərrüfatında, müdafiə və texnologiya sektorlarında öz sözünü deməlidir.”

Prezidentin bu fikri elmin sırf nəzəri deyil, tətbiqi dəyərini önə çəkir. Bu baxış, “bilgi iqtisadiyyatı” konsepsiyasının Azərbaycan reallığında formalaşmasını göstərir.

İntellektual potensiala sərmayə – gələcəyə qoyulan təməldir.

Elm yalnız alimlərin işi deyil — dövlətin strateji siyasətinin ayrılmaz hissəsidir. Sərmayə yalnız maliyyə deyil, həm də etimad, infrastruktur, hüquqi dəstək və sosial qiymətləndirmə formalarında olmalıdır. Yəni elmi işçinin cəmiyyətdə statusu, maddi təminatı və nüfuzu yüksək olmalıdır.

Müasir dövrdə süni intellekt, biotexnologiya, enerji və ekoloji problemlər qarşısında yalnız elmi potensialı güclü olan xalqlar uğur qazanır. Azərbaycan bu istiqamətdə dövlət proqramları, elmi mərkəzlər və beynəlxalq tərəfdaşlıqlar vasitəsilə öz yolunu müəyyənləşdirir. İlham Əliyevin çıxışı bu qlobal çağırışlara milli cavab modeli kimi dəyərləndirilə bilər.

Prezidentin nitqində diqqətəlayiq məqamlardan biri də bu idi:

“Elm və milli dəyərlər bir-birini tamamlamalıdır. Bizim elmi potensialımız milli kimliyimizi qorumaqla inkişaf etməlidir.”

Bu fikir göstərir ki, intellektual inkişaf Qərb modellərinin kor-koranə təqlidi deyil; əksinə, Azərbaycan mədəniyyətinə, dilinə və tarixinə söykənən unikal elmi məktəb formalaşdırılmalıdır.

Prezident İlham Əliyevin AMEA-nın 80 illik yubileyində çıxışı Azərbaycan elminin gələcəyi üçün strateji istiqamətləri müəyyənləşdirdi. Əsas mesaj aydındır:  “Tükənməz sərvət intellektual potensialdır, amma o halda əgər buna sərmayə qoyularsa.”

Bu sərmayə yalnız maliyyə deyil — düşüncə, etimad, dəstək və idarəçilik səviyyəsində həyata keçirilməlidir.

Elmi, yaradıcı və intellektual potensiala yönəlmiş bu siyasət Azərbaycanın gələcək onilliklərdə bilgi cəmiyyətinə, innovativ iqtisadiyyata və mədəni liderliyə aparan əsas yoldur.

Fidan Göyüşova, 
Xətai rayonu, 191 nömrəli tam orta məktəbin Azərbaycan dili müəllimi