Dünya dəyişir. Elmi-texniki tərəqqi, qloballaşma və yeni texnologiyalar həyatımızın bütün sahələrinə nüfuz edib. Bu dəyişikliklər dillərə də təsirsiz ötüşmür. Hər gün eşitdiyimiz “internet”, “kompüter”, “onlayn”, “media” kimi sözlər artıq bütün dillərin tərkib hissəsinə çevrilib. Amma bir sual ortaya çıxır: bu qədər alınma sözün içində bizim dilimizin saflığı necə qorunacaq?

Prezident İlham Əliyev bu məsələyə xüsusi diqqət çəkərək deyib: “Bizim dilimiz qədimdir, çox zəngindir və xarici kəlmələrə ehtiyac yoxdur.” Bu fikir sadəcə bir çağırış deyil, milli düşüncəmizin əsas dayağıdır.

Ana dilimiz – milli kimliyimizin güzgüsü

Dil millətin ruhudur. Hər bir xalq öz dilində düşünür, öz dilində sevinir və öz dilində ağlayır. Azərbaycan dili yüzilliklərin sınağından keçərək bu günə gəlib çatıb. Onun leksik zənginliyi, ifadə gücü, poetik çalarları heç bir əlavə sözə ehtiyac qoymur.

Lakin son illərdə gündəlik danışığımızda və mediada əcnəbi sözlərə həddindən artıq yer verildiyi müşahidə olunur. Halbuki bir çox hallarda həmin anlayışların Azərbaycan dilində qarşılığı mövcuddur. Məsələn, “start vermək” yerinə “başlamaq”, “meeting keçirmək” yerinə “görüşmək” demək daha doğrudur. Bu cür sadə dəyişikliklər dilin təmizliyini qorumağa kifayətdir.

Televiziya və media daha məsuliyyətli olmalıdır

Televiziya və radio proqramlarında dilin düzgün işlədilməsi xüsusi məsuliyyət tələb edir. Efirə çıxan hər bir insan dilə hörmətlə yanaşmalıdır. Çünki cəmiyyət efirdə eşitdiyini təkrarlayır. Gənclər, xüsusilə də uşaqlar, eşitdikləri nitq modelini örnək kimi qəbul edirlər.

Ədəbi dilin efirdə geniş işlədilməsi milli mədəniyyətin yüksəlişinə xidmət edər. Əgər biz efirdə saf, səlis və doğma dilimizi eşitsək, bu, cəmiyyətin dil duyumunu da gücləndirəcək.

Təhsildə dilə sevgi aşılanmalıdır

Ana dilinə sevgi uşaqlıqdan formalaşır. Bəzi valideynlər övladlarını xarici dilli məktəblərə göndərərkən, Azərbaycan dilinə olan münasibətin zəifləməsinə fikir vermirlər. Halbuki, insan hansı dildə düşünürsə, onun dünyagörüşü də o dildə formalaşır.

Hər bir məktəb, istər dövlət, istər özəl olsun, Azərbaycan dilinin tədrisinə yüksək önəm verməlidir. Ana dilini dərindən bilən gənc həm özünü, həm də xalqını tanıyar.

Dil – millətin pasportudur

Dil millətin kimliyini tanıdır. Biz harada yaşamağımızdan asılı olmayaraq, danışığımızla Azərbaycan olduğumuzu göstəririk. Ona görə də hər bir vətəndaş öz dilinə sahib çıxmalı, onu yad təsirlərdən qorumağa çalışmalıdır.

Dilin saflığına biganə qalmaq milli yaddaşımıza biganə qalmaq deməkdir. Dövlətin, medianın və cəmiyyətin bu məsələdə birgə fəaliyyəti vacibdir.

Azərbaycan dili sadəcə ünsiyyət vasitəsi deyil — bu, bir xalqın qürurudur. Onun təmizliyini qorumaq hər birimizin borcudur. Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi:

“Bizim dilimiz qədimdir, çox zəngindir və xarici kəlmələrə ehtiyac yoxdur.”

Bu sözlər hər bir azərbaycanlının yaddaşında və ürəyində yaşamalıdır. Çünki dilini qoruyan xalq — kimliyini də, gələcəyini də qoruyar.

Ruhəngiz Əlİyeva,
Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru