Laçın rayonu Azərbaycanın cənub-qərbində, Kiçik Qafqaz dağ silsiləsinin əhatəsində yerləşən, zəngin tarixi və mədəni irsi ilə seçilən bölgələrdən biridir. Bu ərazi qədim zamanlardan bəri insan məskəni olmuş, Albaniya və Atropatena kimi qədim dövlətlərin tərkibində yer almışdır. Rayonun ərazisində yerləşən Qaranlıq kaha, Bayqara mağaraları, Hoçaz kəndindəki mağara-məbəd və digər arxeoloji abidələr bu ərazinin qədim dövrlərdən bəri insan fəaliyyəti üçün əlverişli olduğunu göstərir.
Laçın ərazisi, həmçinin, Qarabağ xanlığı və Zəngəzur qəzasının tərkibində olmuşdur. Bu bölgə, strateji mövqeyi və təbii sərvətləri ilə daim diqqət mərkəzində olmuş, müxtəlif dövrlərdə müxtəlif dövlətlərin maraq dairəsinə daxil olmuşdur.
1923-cü ildə Abdallar kəndi Laçın adlandırılmış və şəhər statusu almışdır. Bu ad dəyişiklik və statusun verilməsi, bölgənin inzibati və sosial-iqtisadi inkişafında mühüm rol oynamışdır. Laçın adı, bölgənin təbiəti və coğrafi xüsusiyyətləri ilə uyğun gələn, "məğrurluq" mənasını verən bir ad olaraq seçilmişdir.
Laçın şəhəri, yerləşdiyi strateji mövqe və ətraf kəndlərlə olan əlaqələri sayəsində tez bir zamanda regional mərkəzə çevrilmişdir. Şəhərin inkişafı, bölgənin ümumi sosial və iqtisadi inkişafına da təkan vermişdir.
1930-cu ildə Azərbaycan SSR-də inzibati islahatlar nəticəsində Laçın rayonu inzibati ərazi vahidi statusu almışdır. Bu islahatlar çərçivəsində Laçın şəhəri rayonun mərkəzinə çevrilmiş və ətraf kəndlər bu inzibati vahidə daxil edilmişdir.
Rayonun ərazisi 1835 kvadrat kilometr təşkil edir və burada 1 şəhər, 1 qəsəbə və 125 kənd yerləşir. Laçın rayonu, zəngin təbii sərvətləri, o cümlədən meşə ehtiyatları, mineral suları və müxtəlif faydalı qazıntıları ilə tanınır. Laçın rayonu, zəngin mədəni irsi və tarixi abidələri ilə də seçilir. Rayon ərazisində Ağoğlan məbədi (V əsr), Məlik Əjdər türbəsi (XII əsr), Uşaq qalası (XV əsr), Kar kümbəz (XVII əsr) kimi tarixi abidələr mövcuddur. Bundan əlavə, rayonun müxtəlif kəndlərində yerləşən pirlər, körpülər və digər memarlıq nümunələri bölgənin zəngin mədəni irsini əks etdirir. Bu abidələr, Laçın rayonunun tarix boyu müxtəlif mədəniyyətlərin və sivilizasiyaların kəsişmə nöqtəsində yerləşdiyini göstərir. Rayonun mədəni irsi, həmçinin, bölgənin turizm potensialını artıran mühüm amillərdən biridir.
Yeganə Məmmədova,
YAP Xətai rayon təşkilatının əməkdaşı
