Dövlət başçısı İlham Əliyevin Səudiyyə Ərəbistanının "Əl-Ərəbiyyə" telekanalına müsahibəsi Azərbaycanın qətiyyətli mövqeyinin təsdiqidir
Dövlət başçısı İlham Əliyevin Səudiyyə Ərəbistanının "Əl-Ərəbiyyə" telekanalına müsahibəsi bu gün ölkə və dünya mətbuatında geniş şərh edilir. Avqustun 8-də Vaşinqtonda ABŞ Prezidenti Donald Trampın iştirakı ilə Ermənistanla əldə edilən razılaşmaların gələcək üçün nə vəd etdiyi müsahibədə ətraflı şərh edildi. Prezident İlham Əliyev, eyni zamanda, regionda və dünyada başa verən hadisələrlə bağlı Azərbaycanın mövqeyini açıqladı. Müsahibə, ümumilikdə regionun lider dövləti olan, dünya siyasətində yeniliklərə yol açan, sözü qədər imzası da böyük əhəmiyyət kəsb edən Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunun təqdimatı oldu. Hazırda dövlət başçısının səsləndirdiyi fikirlər, çağırışlar, verdiyi mesajlar ətrafında geniş təhlillər və fikir mübadiləsi aparılır. Ən diqqətçəkən məqamlardan biri Vaşinqtonda imzalanan tarixi sülh razılaşmasıdır. Cənab İlham Əliyevin ABŞ Prezidenti Donald Trampın dəvəti ilə bu ölkəyə səfəri həm iki ölkənin münasibətlərində, həm də regionda dayanıqlı sülhün və təhlükəsizliyin təmin edilməsi istiqamətində tarixi rol oynadı. Dövlətimizin başçısı İlham Əliyevin müsahibədə qeyd etdiyi kimi, avqustun 8-də Vaşinqtonda baş verən hadisələr, əslində, qarşıdurmanın və gərginliyin sonu deməkdir. Uzun illərdir ki, Azərbaycan Ermənistanla müharibə vəziyyətində idi. Məhz Ermənistan 1990-cı illərin əvvəlindən Azərbaycan ərazilərini işğal etmişdi. O zaman Azərbaycan çox zəif, ordumuz yox idi. Ermənistanın isə Azərbaycan ərazilərini işğal etməkdə ona dəstək göstərən xarici tərəfdarları var idi. Beləliklə, ərazimizin təxminən 20 faizi onlar tərəfindən işğal edilmişdi, nəticədə bir milyon qaçqın və məcburi köçkünümüz var idi. Həmin dövrdə bu, əhalinin sayına görə dünyada ən yüksək nisbətlərdən biri idi. Yəni, Azərbaycanın əhalisi o vaxt 8 milyon nəfər idi, onların bir milyonu yurd-yuvasından didərgin düşmüşdü. Birinci Qarabağ müharibəsi 1994-cü ildə atəşkəslə başa çatdı və biz 2020-ci ilə qədər davam edən sonsuz və gördüyümüz kimi, mənasız danışıqlar prosesində iştirak etdik. Bu proses 2020-ci ilədək davam etdi. 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsi başladı və beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazilərimizi azad etdik.
Əgər onlar bizim ərazi bütövlüyümüzü tanımaqdan imtina etsələr…
Bu gün bu fikir xüsusi qeyd edilir ki, Azərbaycan haqqında məlumat əldə etmək istəyən hər bir kəs ilk olaraq bu ölkənin öz milli maraqlarından çıxış edən olduqca praqmatik dövlət olduğunu öyrənir. Azərbaycan düşünülmüş və məqsədyönlü siyasəti nəticəsində etibarlı tərəfdaş imicini qazanıb, nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlara üzv qəbul olunmaqla əməkdaşlıq əlaqələrini genişləndirməyə yeni imkanlar açmışdır. Azərbaycanın 2011-ci ildə 155 ölkənin dəstəyini qazanaraq BMT Təhlükəsizlik Şurasına qeyri-daimi üzv seçilməsi, 2019-cu ildən BMT Baş Assambleyasından sonra dünya dövlətlərinin təmsil olunduğu ən böyük siyasi təsisat olan, 120 üzvü sıralarında birləşdirən Qoşulmama Hərəkatına sədrliyə başlaması, bu üç illik dövrün sonradan bir il də uzadılması ölkəmizin beynəlxalq nüfuzunun göstəricilərindən oldu. 2019-cu ildə dövlətimizin başçısı İlham Əliyev Rusiyanın Soçi şəhərində dünyanın məşhur “beyin mərkəzləri”ndən biri olan “Valday” Beynəlxalq Diskussiya Klubunun XVI illik iclasında «Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi» bəyanatı ilə çıxış etdi və ondan bir il sonra bunu reallıqda təsdiqlədi. 44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsinin rəmzinə çevrilən bu şüar Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusunun şücaəti, qəhrəmanlığı sayəsində reallığa çevrildi.
Azərbaycan haqqı, ədaləti müdafiə edən, bütün münaqişəli məsələlərin beynəlxalq hüququn norma və prinsipləri əsasında çözülməsini istəyən ölkə olaraq dünya birliyində yeri və rolunu günbəgün artırır. Dövlət başçısı İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, əvvəlki dövrlərdə Azərbaycan haqqında məlumat vermək, təqdimatlar etmək üçün müxtəlif ölkələrə nümayəndələr göndərilirdisə, son illər respublikamızın beynəlxalq tədbirlərin keçirilməsi üçün önəmli məkana çevrilməsi həqiqətlərimizin təbliğinə geniş imkanlar yaradır. Azərbaycana artan diqqət və inamı şərtləndirən amillərdən biri müstəqil siyasətidir. Bu siyasət Azərbaycan xalqının maraqlarını təmin edir. Bu siyasət əməkdaşlığı genişləndirmək, artırmaq üçün aparılan siyasətdir.
Təbii ki, Azərbaycanın diplomatik uğurları Vətən müharibəsində döyüş meydanında qələbəsini şərtləndirdi. 30 illik işğal dövrünün reallıqlarından biri beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərini, münaqişənin həlli üçün möhkəm hüquqi bazanın mövcudluğunu önə çəkən dövlətimizin başçısı İlham Əliyevin ən yüksək tribunalardan dünya güclərini ikili standartlara əsaslanan siyasətlərinə son qoyub işğalçı dövlətə sanksiyalar tətbiq etmək çağırışı olub. Hər zaman münaqişənin sülh yolu ilə həllində maraqlı olan Azərbaycan dövləti müharibənin aparılmasına, qan tökülməsinə razı olmayıb, qarşı tərəfi danışıqlar masası ətrafında əyləşməyə çağırırdı. Amma işğalçı Ermənistan qeyri-konstruktiv mövqeyi, təxribatlara meyilliliyi ilə danışıqlar prosesinin dayandırılmasında maraqlı olduğunu hər zaman açıq-aşkar nümayiş etdirirdi. Cənab İlham Əliyev istər 30 illik işğal, istər 44 günlük Vətən müharibəsinin gedişi, istərsə də postmünaqişə dövründə xarici mətbuata verdiyi müsahibələrində Ermənistanın hər zaman danışıqlara yalnız danışıq naminə qatıldığını bildirib. Təkcə İkinci Qarabağ müharibəsinin gedişi dövründə 30-dan artıq xarici mətbuata müsahibə verdi. Hər bir müsahibə Azərbaycan reallıqları, Qarabağ münaqişəsinin əsl mahiyyəti ilə bağlı məlumatların əldə edilməsi üçün zəngin mənbədir. Bu reallıq daim önə çəkilirdi ki, ATƏT-in Minsk qrupu həmsədrlərinin münaqişənin həllində neytrallığı qorumaması nizamlanma prosesinin uzanmasına səbəb oldu.
Ermənistan hakimiyyəti və ona havadarlıq edən dövlətlər Azərbaycan Ordusunun əks-hücum əməliyyatlarına başlayacağını düşünmürdülər. Gözlənilənlərin əksi ilə üzləşmələri məyusluqlarına səbəb olmaya bilməzdi. Azərbaycan Ordusu Ermənistan silahlı qüvvələrini torpaqlarımızdan qovdu, onların hərbi texnikalarını məhv etdi və qənimət kimi götürdü. Bu, Ordumuzun gücünün, qüdrətinin göstəricisi idi. Xalqımız hər gün cəbhə bölgələrindən qələbə xəbərlərini eşitdi. Bu sevindirici xəbəri dövlətimizin başçısı İlham Əliyev çatdırır və bu əminliyi ifadə edirdi ki, bütün işğal altında olan torpaqlarımızda üçrəngli bayrağımız dalğalanacaq. Azərbaycanın 1993-cü ildən başlanan inkişaf yolu bugünkü Zəfərlərə yol açdı.
Hər bir dövlət onda güclü olur ki, onun qüdrətli iqtisadiyyatı və güclü ordusu var. Azərbaycan Ordusu dünyanın ən güclü 50 ordusu sırasında qərarlaşıb. Ordunu müasir texnika ilə yanaşı, döyüşən və vətəni sevən oğullar yaşadır. Azərbaycan əsgəri zəfərləri ilə Vətənə, xalqa bağlılığını bir daha ortaya qoydu. Xalqımız orduya böyük dəstək verdi, daim onlarla bir olduqlarını bildirdilər. Məhz Prezident-Xalq-Ordu birliyinin sayəsində Zəfərlərimiz davamlılığı ilə diqqətdədir. Azərbaycan əsgərlərinin döyüş meydanında göstərdikləri qəhrəmanlıqların hər biri bir dastandır. 44 gündə 30 ilin işğalına son qoymaqla bir daha sübut etdik ki, heç bir qüvvə, ermənilərin heç bir təxribatı Azərbaycan xalqının iradəsini sındıra bilməz. Azərbaycan müstəqil dövlətdir, müstəqil siyasət həyata keçirir, heç bir dövlətin ərazisində gözü yoxdur, öz torpaqlarını işğaldan azad edib.
Cənab İlham Əliyev 44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı müsahibələrinin birində vurğulamışdır ki, dünya dəyişir. Dünyadakı güclər nisbəti də dəyişir. Bugünkü dünya 2003-cü ildəki dünya ilə əlbəttə ki, müqayisə edilə bilməz. Ancaq bizim strateji hədəflərimiz dəyişməz olaraq qalır. O da müstəqilliyi möhkəmləndirmək, müstəqil siyasətə sadiq olmaq, heç vaxt heç kimdən asılı olmamaq, heç kimin qarşısında baş əyməmək, öz qürurumuzu saxlamaq, qorumaq, ərazi bütövlüyümüzü bərpa etməkdir. Prezident İlham Əliyevin Almaniyanın ARD televiziya kanalına müsahibəsində jurnalistin ATƏT-in Minsk qrupu həmsədrlərinin münaqişənin həllinə göz yummaları ilə bağlı sualına cavab olaraq isə qeyd etmişdir ki, bəli, onlar göz yumdular: «Mən deyərdim ki, göz yummadılar, onlar hər zaman deyirdilər ki, hərbi həll yoxdur. Onlar bu vəziyyətin bu və ya digər dərəcədə eyni qaydada davam etməsini istəyirdilər. Düşünürəm ki, münaqişənin dondurulmuş kimi görünməsi onları qane edirdi. Onlar düşünürdülər ki, bu, həmişəlik dondurula bilər və onlar yalnız bəzi etimad yaratma tədbirləri, bəzi monitorinqlər barədə düşünməyə çalışırdılar ki, heç bir toqquşma olmasın. Amma onlar ATƏT-in qərarına uyğun olaraq öz mandatlarını icra etmədilər. Onlar Ermənistanı məcbur etməli idilər.»
Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev hər zaman bəzi dünya güclərinin ikili standartlara əsaslanan siyasətlərinin problemlərə yol açdığını bildirir. Tarixə qovuşan Qarabağ münaqişəsinin beynəlxalq problemə çevrilməsi onun nizamlanması prosesinin 30 ilə yaxın uzanmasına gətirib çıxardı. Hər bir dövlətin məsələnin həllində öz maraqlarından çıxış etməsi vəziyyətin gərginləşməsini qaçılmaz etdi.
Artıq o günlər arxada qalıb. Təbii ki, zəfərimizlə yanaşı, hər zaman faciələrimizi, xalqımızın başına gətirilənləri unutmamalı, indiki və gələcək nəsillərə çatdırmalıyıq. Onlar bizim tariximizin faciəli səhifələridir. Azərbaycanın tarixi Zəfərimizdən sonra Ermənistana sülh təklifini etməsi bunları unutmağımız anlamına gəlməməlidir. Regionda dayanıqlı sülhün və təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün sülh müqaviləsinin imzalanması mütləqdir.
Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev sözügedən müsahibəsində də bu məqamları diqqətdən kənarda saxlamayaraq vurğuladı ki, yenə də məhz biz danışıqlar formatının təşəbbüskarı olduq. Biz sülh sazişinin layihəsini təqdim etdik. Əslində, avqustun 8-də Vaşinqtonda paraflanmış sənəd Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin dövlətlərarası çərçivədə necə qurulmalı olduğu barədə Azərbaycanın baxışına əsaslanır. Danışıqlar bir neçə il davam etdi və nəhayət, Vaşinqtonda Prezident Trampın və onun komandasının böyük dəstəyi ilə başa çatdı. Bu, münaqişənin, müharibənin sonudur. Formal olaraq sülh sazişinin imzalanmamasının bir xüsusi səbəbi var - Ermənistan konstitusiyasında Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü hələ də şübhə altına alan müddəa mövcuddur. Onlar həmin müddəaya dəyişiklik edəcəklər. Elə ki, bu dəyişiklik olundu, yəni, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə qarşı iddialar onların konstitusiyasından çıxarıldı, sülh sazişi də imzalanacaq. Fakt budur ki, Azərbaycan və Ermənistanın Ağ Evdə Prezident Trampın iştirakı ilə bu sənədi paraflaması müharibənin başa çatdığını göstərir. Bu, mərhələlərlə 30 ildən artıq davam edən müharibənin sonudur və həm Cənubi Qafqaz regionu, həm də daha geniş mənada Mərkəzi Asiya və Yaxın Şərq üçün tamamilə yeni imkanlar açır.
İndi hər kəsin diqqəti Ermənistana yönəlib və buna da əsas var. Ölkə daxilində siyasi gərginliyi qoruyub saxlayan daxili və xarici qüvvələr sülh sazişini hədəfə alan açıqlamalar verir. Prezident İlham Əliyev müsahibədə bu məsələyə də münasibət bildirdi. Qeyd etdi ki, əgər Ermənistanın hər hansı gələcək hökuməti hakimiyyətə gəldiyi vaxtdan asılı olmayaraq, Vaşinqtonda imzalanan sənədi şübhə altına qoyarsa, Ermənistan ciddi çətinliklərlə üzləşəcək. Çünki regiondakı güc balansı hər baxımdan tamamilə bizim xeyrimizədir. Düşünürəm ki, bu, hər kəsə aydındır. Əgər Ermənistan bir daha bizim ərazi bütövlüyümüzü şübhə altına qoysa, biz də adekvat cavab verəcəyik. Vaşinqtonda imzalanan sənədin əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, hər iki tərəf bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır və gələcək təmaslarını beynəlxalq hüququn bu fundamental tezisi əsasında planlaşdıracaq: «Əgər onlar bizim ərazi bütövlüyümüzü tanımaqdan imtina etsələr, biz də onların ərazi bütövlüyünü tanımaqdan imtina edəcəyik. Burada kim qazanacaq, kim uduzacaq? Məncə, bu, ritorik sualdır. Ona görə hesab edirəm ki, Ermənistanın istənilən gələcək hökumətində kifayət qədər müdriklik, ağlabatan yanaşma olacaq ki, Vaşinqtonda razılaşdığımızı şübhə altına almasın. Bir daha qeyd edirəm ki, bu, iki dövlət arasında razılaşmadır. Bu, Paşinyan ilə mənim razılaşmamız deyil.»
Dövlət başçısı İlham Əliyevin səsləndirdiyi bu çağırışları həmin qüvvələrə və onların havadarlarına ciddi mesaj kimi dəyərləndirmək olar. Cənab İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, razılaşmanı pozmaq bütün dünyaya qarşı çıxmaq deməkdir. Onlar bundan nə qazanacaqlar? Vaşinqtonda imzalanan sənəd Ermənistan üçün sülhə və sabit inkişafa zəmanətdir.
Azərbaycan Ermənistanın ərazisini işğal etməyib, onlar bizim ərazimizi işğal etmişdilər
Dövlət başçısı İlham Əliyev jurnalistin «Qarabağda yenidənqurma işlərinə başlamısınız və həmin bölgədə istər erməni, istər azərbaycanlı məcburi köçkünlər olub. Bununla belə, Minsk qrupu artıq bitdimi» sualına cavabında bildirdi ki, məcburi köçkünlərə gəlincə, Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı erməni məcburi köçkünü olmayıb, çünki Azərbaycan Ermənistanın ərazisini işğal etməyib, onlar bizim ərazimizi işğal etmişdilər. Buna görə də bu illər ərzində çətin şəraitdə yaşayan çox sayda qaçqın və məcburi köçkünlərimiz oldu. Biz hətta işğal dövründə də köçürülmə proqramını həyata keçirdik, çünki onların tam əksəriyyəti on ildən artıq müddətdə çadır düşərgələrində yaşayırdı: «Prezident seçildiyim andan çadır düşərgələrinin ləğvi prosesinə başladıq və bu işi 2007-ci ildə tamamilə yekunlaşdırdıq. Buna baxmayaraq, minlərlə, on minlərlə soydaşımız uzun illər çox ağır şəraitdə yaşamaqda davam edirdi. Hazırda isə “Böyük Qayıdış” Proqramı çərçivəsində onların doğma yurdlarına qayıdışı prosesinə start verilib. Biz artıq 50 mindən çox insanı azad olunmuş ərazilərdə məskunlaşdırmışıq və bu proses davam edir.»
Cənab İlham Əliyev hazırkı dövrün əsas hədəfinin azad edilmiş ərazilərimizin bərpası olduğunu önə çəkdi. Böyük Qayıdış Proqramına uyğun olaraq görülən işlərin miqyasına, soydaşlarımızın qayıtdıqları ünvanların say tərkibinə diqqət yetirmək kifayətdir. Avqustun 21-də cənab İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Kəlbəcər rayonuna səfər çərçivəsində Kəlbəcər şəhərinə qayıdan sakinlərlə görüşdülər. Avqustun 21-i Kəlbəcər şəhərinin sakinlərinə qovuşduğu tarixdir. Bu sırada Füzuli, Laçın, Xocalı, Şuşa, Cəbrayıl şəhərləri də var. Prezidentin Sərəncamına əsasən işğaldan azad edilmiş ərazilərimiz üzrə şəhər günlərinin təsis edilməsi tarixi Zəfərimizin reallıqlarının təqdimatında əhəmiyyətli rol oynayır.
Azad edilmiş ərazilərimizdə işlərə maneə yaradan amillərdən biri mina təhlükəsidir. Ermənilər işğal dövründə həmin ərazilərdə bir milyondan çox mina basdırmışdılar. 2020-ci ilin noyabrında İkinci Qarabağ müharibəsi başa çatdıqdan bugünədək təxminən 400 nəfər mina qurbanı olub. Minalar nəticəsində 70-dən çox insan həlak olub, qalanları isə ağır yaralanıb. Bu səbəbdən genişmiqyaslı bərpa işlərinə başlaya bilmirik, çünki ilk növbədə, təhlükəsizlik təmin edilməlidir.
Qarabağda infrastrukturun tamamilə məhv edilməsi də bərpa-quruculuq işlərinin sürətinə mənfi təsir göstərir. Bu torpaqlarda bir dənə də olsun tikili qalmayıb. Bütün şəhər və kəndlərimiz yerlə-yeksan olunmuşdur. Kanalizasiya, su təchizatı, elektrik xətləri, dəmir yolları, magistral yollar - hamısı tamamilə dağıdılmışdır. Buna görə də bərpanın ilk illərində vəsaitimizin böyük hissəsini məhz infrastrukturun qurulmasına sərf etdik. Paralel olaraq kəndlərin və şəhərlərin tikintisinə də başladıq. Hazırda infrastrukturun inkişafı üzrə artıq yekun mərhələyə yaxınlaşmışıq. Bütün infrastruktur layihələrinin bəlkə də iki-üç il ərzində tam hazır olacağını bildirən cənab İlham Əliyev onu da vurğuladı ki, hazırda vəsaitlərimiz daha çox yaşayış layihələrinə yönəldilir. Artıq gözlə görünür ki, tamamilə heç nə olmayan yerlərdə binalar ucalır. Planımız bütün keçmiş məcburi köçkünlər üçün normal yaşayış şəraiti və iş yerləri təmin etməkdir. Bu proses artıq başlayıb.
Böyük Qayıdış Proqramının birinci mərhələsinin başa çatacağı 2026-cı ilədək 140 min keçmiş məcburi köçkünün öz doğma yurd-yuvasına qayıdışı nəzərdə tutulur. Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev 30 may 2025-ci il tarixdə «Azərbaycan Respublikasının 2027–2030-cu illərdə sosial-iqtisadi inkişaf Strategiyası”nın və “Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərinə Böyük Qayıdışa dair II Dövlət Proqramı”nın hazırlanması haqqında Sərəncam imzaladı. Ölkəmizin ötən illərdə əldə etdiyi sosial-iqtisadi nailiyyətlərin davamlı şəkildə artırılması, bunun üçün özəl, o cümlədən birbaşa xarici investisiyaların cəlbinin genişləndirilməsi, biznes mühitinin əlverişliliyinin yüksəldilməsi, iqtisadiyyatın bilik və texnologiya tutumunun gücləndirilməsi, həmçinin işğaldan azad olunmuş ərazilərə Böyük Qayıdışın davamlılığının təmin edilməsi məqsədilə imzalanan bu sənəddə də qeyd olunduğu kimi, işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpası və iqtisadi fəaliyyətə reinteqrasiyası, əhalinin öz yurdlarına təhlükəsiz şəkildə qayıtması, habelə Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda dayanıqlı məskunlaşmanın və məşğulluğun təmin olunması istiqamətində görülən işlər Böyük Qayıdış prosesini ölkənin sosial-iqtisadi inkişafında qazanılan nailiyyətlərin ayrılmaz tərkib hissəsinə çevirib. Azərbaycan qarşıdakı illərdə daha mürəkkəb çağırışların və zəngin imkanların mövcudluğu ilə seçilən yeni mərhələyə daxil olur. Bu mərhələ qlobal iqtisadi qütbləşmənin dərinləşməsi, texnoloji tərəqqinin sürətlənməsi, eləcə də süni intellekt əsaslı texnologiyaların geniş tətbiqi ilə səciyyələnir.
Azərbaycan bütün bölgə ölkələri arasında regional əməkdaşlığı gücləndirmək üçün hər şeyi edəcək
Prezident İlham Əliyev müsahibəsində Vaşinqtonda əldə olunan digər tarixi razılaşmadan, Zəngəzur dəhlizinin açılmasından geniş bəhs etdi. Bildirdi ki, Prezident Tramp və onun komandası sülh prosesinə cəlb olunduqda, vasitəçilik etmək istəyəndə biz onlara belə mesaj verdik: Zəngəzur dəhlizi fəaliyyətə başlamalı və təhlükəsiz olmalıdır, yəni, Azərbaycan vətəndaşları bu 40 kilometrdən çox məsafəni təhlükəsiz keçə bilməlidirlər, güclü təhlükəsizlik zəmanətləri olmalıdır. Beynəlxalq təhlükəsizlik zəmanətləri təmin edilməlidir. Yalnız Ermənistanın verdiyi zəmanətlər kifayət deyil. Tramp administrasiyası bu qanuni narahatlığı doğru şəkildə qəbul etdi və bunun nəticəsində TRIPP ("Trampın Beynəlxalq Sülh və Rifah Marşrutu") meydana gəldi. Dövlətimizin başçısı bəyan etdi ki, bu layihənin çox yaxın zamanda reallaşacağına əmindir: «Fiziki infrastrukturun, yəni, dəmir yolunun tikintisi uzun vaxt tələb etməməlidir, çünki məsafə cəmi 42 kilometrdir. Əgər biz tikməli olsaq, bir il ərzində tamamlayardıq. Ermənistan üçün isə bəlkə də daha bir neçə il lazım olacaq, çünki dəmir yolu tikintisi sahəsində bizim təcrübəmiz daha çoxdur.»
Cənab İlham Əliyev onu da qeyd etdi ki, Zəngəzur dəhlizi təkcə Şərq-Qərb deyil, həm də Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizi olacaq. Deməli, Rusiyadan Azərbaycana, İrana gedən Şimal-Cənub marşrutundan əlavə, bizim digər marşrutumuz da olacaq - Rusiyadan Azərbaycana, Ermənistana, Naxçıvana və İrana. Bütün region üçün hamının udacağı vəziyyət yaranacaq və heç kim bundan itirməyəcək. Azərbaycan bütün bölgə ölkələri arasında regional əməkdaşlığı gücləndirmək üçün hər şeyi edəcək.
Azərbaycan əməkdaşlıq məkanı kimi daim dünyanın diqqətindədir. Ölkəmiz yeni əməkdaşlıq formatlarının, sülh gündəliyinin müəllifi kimi nüfuz qazanır. Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev hədəflərdən bəhs edərkən bu çağırışı da edir ki, biz yeni körpülər qurmalıyıq. Ənənəvi tərəfdaşlarla əlaqələr yeni prioritelər üzrə inkişaf etdirilir.
Əməkdaşlığın coğrafiyası genişlənir. Əvvəl regional çərçivədə qurulan əməkdaşlıq bu gün beynəlxalq miqyas alıb. Ölkəmizin etibarlı tərəfdaş kimi nüfuz qazanması iştirakçısı və təşəbbüsçüsü olduğu enerji layihələrinin uğurlu icrasında, həmçinin Azərbaycanın qaz ixrac etdiyi ölkələrin sayının artmasında özünün aydın ifadəsini tapır. Vaxtilə çoxlarına əfsanə kimi görünən Bakı-Tbilisi-Ceyhan və Bakı-Tbilisi-Ərzurum neft-qaz kəmərlərinin reallığa çevrilməsi ilə regional inkişafın aparıcı qüvvəsinə çevrilən Azərbaycan çoxtərəfli əməkdaşlığın başlanğıcı kimi dəyərləndirilən Cənub Qaz Dəhlizinin tam tərkibdə istifadəyə verilməsindən sonra artıq bu gün TAP-ın və TANAP-ın genişləndirilməsinin zəruriliyindən bəhs edirik. Dünyanın enerji təhlükəsizliyinin təminatına davamlı töhfələr verən Azərbaycanın təbii qaz üçün əsas istiqaməti Avropadır. Biz 10 Avropa ölkəsini qazla təmin edirik. Onların 8-i Avropa İttifaqının üzvüdür. Beləliklə, bu ölkələr üçün Azərbaycan qazı onların enerji təhlükəsizliyində həqiqətən də mühüm rol oynayır və bu rol artacaq. Cənab İlham Əliyev müsahibəsində qarşıdakı dövrün planlarını da diqqətə çatdırdı: «Mən artıq qarşıdan gələn illər üçün planlarımızı açıq elan etmişəm. Biz 2030-cu ilədək bu gün sahib olduğumuzdan əlavə 8 milyard kubmetr təbii qazı əmin şəkildə təmin edəcəyik. Məsələ onun necə, hansı istiqamətdə istifadə olunmasıdır. Sözsüz ki, təbii ehtiyatlarımızla Yaxın Şərqə daxil olmaq bizim üçün ilk təcrübədir. Artıq qeyd etdiyim kimi, düşünürük ki, Suriyaya qazın həcmini artıra bilərik. Biz, həmçinin Ərəb Qaz Kəməri, yaxud başqa mübadilə əməliyyatları vasitəsilə digər ölkələri qazla təchiz edə bilərik. Biz, həmçinin enerji resurslarının ticarətini həyata keçiririk. Biz neft və qazımızı satmaqla yanaşı, beynəlxalq ticarətçi kimi fəaliyyət göstəririk. Bizim potensialımız təsəvvür ediləndən daha böyükdür. Bu nöqteyi-nəzərdən düşünürəm ki, bu, mühüm amildir.»
Göründüyü kimi, Prezident İlham Əliyevin müsahibəsində hər bir çağırışı Azərbaycanın qətiyyətli mövqeyinin nümayişidir. İnkişafın Azərbaycan modeli beynəlxalq səviyyədə təqdir edilir. Hər dövrün tələblərinə uyğun olaraq aparılan islahatlar prosesi bu modeli daha da təkmilləşdirir, yeniliklər gətirir.
Yeganə Əliyeva, «İki sahil»
