Nə üçün hər şeyi unutduğunuzu, daimi baş ağrısı hiss etdiyinizi və ya diqqətinizi cəmləşdirməkdə çətinlik çəkdiyinizi heç düşünmüsünüzmü? Bu, sözün əsl mənasında, sizin başınızla bağlıdır. Bir çox insanlar müəyyən qidaların və gündəlik vərdişlərin psixi sağlamlığa böyük təsir göstərə biləcəyini və sonrakı həyatda xəstəliklərin inkişafına potensial olaraq “töhfə” verə biləcəyini dərk etmirlər.
Beyin hüceyrələri
Bir sıra elmi araşdırmalar göstərir ki, gündəlik vərdişlər beyin hüceyrələrimizə zərər verə bilər və degenerativ xəstəliklərin inkişafına kömək edə bilər.
Səhər yeməmək
Yəqin ki, "səhər yeməyi günün ən vacib yeməyidir" ifadəsini eşitmisiniz. Bu, düzdür. Bir gecəlik boşluqdan sonra beynin düzgün işləməsi üçün qida maddələrinə ehtiyacı var.
Günün əvvəlində yemək yemədiyiniz zaman beyin öz ehtiyatlarını istifadə edəcək və tapşırıqları yerinə yetirmək üçün daha çox işləməyə məcbur olacaq. Bu, konsentrasiyanı və əhval-ruhiyyəni poza bilər, yaddaş itkisinə səbəb ola bilər, fiziki və intellektual performansınızı azalda bilər.
Oturaq həyat tərzi
Məşq çatışmazlığı uzun müddət ərzində beynin normal fəaliyyətini poza bilər. Fiziki fəaliyyət öyrənməyi asanlaşdırır, əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırır, yaddaş itkisi və digər yaşa bağlı problemlərin qarşısını alır.
Çox qəhvə içmək
Kofein yuxusuzluğa səbəb olan təbii trankvilizator kimi təsir göstərir, yuxusuzluq isə beyinin “düşmənidir”.
Bədəndə diuretiklərin və stimullaşdırıcıların birləşməsi beynin həddindən artıq yüklənməsinə səbəb olur ki, bu da baş ağrılarına gətirib çıxara bilər. Çox kofein bədəndə, həmçinin əsəbilik və narahatlıq yarada bilər.
Siqaret çəkməkdən həzz almaq
Siqaretdə olan nikotin qan axınını məhdudlaşdıraraq, qlükoza və oksigen axınının qarşısını alaraq beyninizə zərər verir.
Yüksək səsli musiqi dinləmək
Yüksək səsli musiqi beyin hüceyrələrinə zərər verməklə yanaşı, yaddaşa və öyrənməyə təsir edə bilər. Yüksək desibellər beyin toxumasının, xüsusən də boz maddənin itkisi ilə əlaqələndirilir.
Yuxu məhrumiyyəti
Özünüzü yuxudan məhrum etmək beyin hüceyrələrinin ölümünü sürətləndirir, nəticədə özünüzü yorğun və əsəbi hiss edirsiniz.
Həddindən artıq içki
Sosial həyat beyinə fayda verir. Lakin çox xoşbəxt saatlar mənfi təsir göstərə bilər. Həddindən artıq spirt istehlakı ilə erkən idrak pozğunluğu arasında birbaşa əlaqə var.
Alkoqol beyindəki kimyəvi reaksiyalara müdaxilə edir. Bundan əlavə, alkoqolizm neyronların ölümünə səbəb olur və sinir impulslarının ötürülməsini yavaşladır.
Həddindən artıq fəst-fud yemək
Monreal Universiteti tərəfindən aparılan araşdırmaya görə, yağla zəngin olan lazımsız qidalar beyin kimyəvi maddələrini dəyişdirərək depressiya və narahatlıqla əlaqəli simptomlara səbəb ola bilər.
Konservləşdirilmiş ton balığı
Həddindən artıq istehlak edildikdə, tuna bədəndəki civə səviyyəsini çox artıra bilər ki, bu da psixi sağlamlığa mənfi təsir göstərir.
Xəstə olanda beyni işləməyə məcbur etmək
Xəstə olarkən çox işləmək və ya oxumaq tövsiyə edilmir, çünki enerjiniz xəstəliyin sağalmasına yönəlməlidir. Bu dövrdə beyni işləməyə məcbur etmək onun effektivliyini azalda və immunitet sisteminizi daha da zəiflədə bilər.
Kompüter qarşısında saatlarla vaxt keçirmək
Bu fəaliyyət beynin normal fəaliyyətini pozduğu üçün psixi sağlamlığa zərərlidir.
Aqressiya və stress
Stress zehni qabiliyyətin azalmasına səbəb olur, insult və infarkt riskini artırır.
Qazlı içkilər
Gündəlik qazlı su istehlakı nevroloji pozğunluqlara və yaddaş itkisinə səbəb olmaqla yanaşı, koqnitiv geriləməni sürətləndirə bilər.
Duz və duzlu qidalar
Təmizlənmiş duz və duzlu qidaların həddindən artıq istehlakı yaddaş itkisinə və ümumi zehni vəzifələri yerinə yetirməkdə çətinliklərə səbəb ola bilər.
Mikrodalğalı sobada popkorn
Minnesota Universiteti (ABŞ) tərəfindən aparılan bir araşdırma mikrodalğalı sobada hazırlanmış popkorna yağlı dad verən diasetil birləşməsinin Alzeymer xəstəliyinin inkişaf riskini artıra biləcəyini irəli sürüb. Diasetil beta-amiloid zülallarının yığılmasını stimullaşdırır ki, bu da xəstəliyin inkişafına səbəb ola bilər.
İşlənmiş ətlər
Kolbasa və sosis kimi qidalardan uzaq durmaq lazımdır. Təbii ətlərdə olan zülallar sinir sisteminə faydalı, işlənmiş ətlərdə olanlar isə zərərlidir.
Çox qırmızı ət istehlakı
Kaliforniya Universitetinin araşdırmasına görə, həddindən artıq qırmızı ətin istehlakı da Alzeymer xəstəliyini inkişaf etdirə bilər. Nəticələr göstərir ki, qırmızı ətdə bol olan dəmirin yığılması beynin oksidləşdirici zədələnməsinə səbəb ola bilər ki, bu da xəstəliyin inkişaf riskini artırır.
Şəkər və işlənmiş qidalar
Pəhrizdə şəkərin, ağ unun, qızardılmış qidaların və işlənmiş ətlərin üstünlük təşkil etməsi nevroloji inkişafa mane olur.
Yatarkən başı örtmək
Başı örtülü yatmaq havanın dövranını maneə törədir, karbon qazının konsentrasiyasını artırır və oksigen axınını azaldır.
Beynin oksigenə ehtiyacı var. Zəhərli maddələr oksigenin hüceyrələrə daşınmasına mane olur, beynin səmərəliliyini azaldır və baş ağrılarına səbəb ola bilər.
Həddindən artıq yemək
Ehtiyacımızdan çox qida qəbulu piylərin yığılması və beyin damarlarının sərtləşməsi ilə nəticələnir.
Fiziki və zehni stimullaşdırmanın olmaması
Düşünmək, dərin söhbətlər etmək, kitab oxumaq və hətta krossvordlar etmək zehni stimullaşdırır. Öyrənmə qabiliyyətini və yaddaşı, həmçinin reaksiya sürətini artırır.
Beyninizin tam gücü ilə işləməsini istəyirsinizsə, daha çox meyvə-tərəvəz və Omeqa 3 ilə zəngin balıq məhsulları yeməlisiniz. Bu yağ turşusu neyronlar arasında əlaqəni asanlaşdırmağa kömək edir.
Nubar Süleymanova, “İki sahil”
