Türk Dövlətləri Təşkilatının 12-ci Dövlət Başçıları Zirvə Görüşü 2025-ci ilin oktyabrında Qəbələdə baş tutdu və Türk dünyasında yeni inteqrasiya dalğasının başlanğıcını qoydu. Bu toplantı, üzv dövlətlər arasında strateji əməkdaşlığın gücləndirilməsi, ortaq maraqların təşviqi və regional inkişafın sürətləndirilməsi məqsədilə təşkil edilmiş ən əhəmiyyətli siyasi platformalardan biri kimi dəyərləndirilir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Zirvə görüşündəki çıxışı isə bu inteqrasiya prosesinin mərkəzində Azərbaycanın liderlik rolunu və qarşıya qoyduğu prioritetləri geniş şəkildə təqdim etdi.

Türk Dövlətləri Təşkilatı, 2009-cu ildən bəri Türk dünyasında siyasi, iqtisadi və mədəni əməkdaşlığı gücləndirməyə yönəlmiş əsas platformadır. Son illərdə təşkilatın fəaliyyəti genişlənərək regional inteqrasiyanın əsas katalizatoruna çevrilib. 12-ci Zirvə Görüşü isə bu inkişafın növbəti mərhələsi kimi qiymətləndirilir. Qəbələdə keçirilən tədbir, həm də beynəlxalq geosiyasi dəyişikliklər fonunda Türk Dövlətləri arasında birliyin və əməkdaşlığın strateji əhəmiyyətini daha da artırdı.

Prezident İlham Əliyevin çıxışı əsasən təhlükəsizlik və müdafiə əməkdaşlığının gücləndirilməsinə yönəlmişdi. O, qarşılıqlı etimadın artırılması, birgə hərbi təlimlərin keçirilməsi və qarşılıqlı müdafiə mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi məsələlərini xüsusi vurğuladı. Bu addımlar regionda sabitliyi qorumaq, xarici təhdidlərə qarşı birgə mövqe formalaşdırmaq və təhlükəsizlik sahəsində vahid strategiya yaratmaq baxımından əhəmiyyətlidir. Prezidentin vurğuladığı kimi, təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıq regional inteqrasiyanın aparıcı elementlərindən biridir.

Azərbaycanın təşəbbüsü ilə həyata keçirilən Orta Dəhliz layihəsi Türk Dövlətləri arasında iqtisadi əlaqələri möhkəmləndirir və nəqliyyat-kommunikasiya infrastrukturunu inkişaf etdirir. Prezident İlham Əliyev çıxışında bu layihənin ticarət dövriyyəsinin artırılmasına, enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasına və regionun iqtisadi inteqrasiyasına böyük töhfə verdiyini qeyd etdi. Eyni zamanda, TDT Katibliyinə əlavə maliyyə dəstəyi ayrılması təşkilatın fəaliyyətinin effektivliyini yüksəldəcək. Bu addım Türk Dövlətləri arasında iqtisadi birliyin formalaşması prosesini sürətləndirir.

Türk xalqlarının ortaq mədəni irsi və tarix birliyi təşkilatın əsas dayaqlarından biridir. TÜRKSOY-un fəaliyyətinin genişləndirilməsi, təhsil və humanitar sahədə birgə layihələrin həyata keçirilməsi Prezident İlham Əliyevin çıxışında mühüm yer tutdu. O, xüsusilə gənc nəslin milli kimliyinin qorunması və ortaq dəyərlərin gücləndirilməsi üçün mədəni və təhsil proqramlarının vacibliyini vurğuladı. Bu, yumşaq güc strategiyasının tətbiqi ilə Türk Dövlətləri arasında uzunmüddətli inteqrasiya və qarşılıqlı anlaşmanın artırılmasına xidmət edir.

Türk Dövlətləri Təşkilatının inkişafı, həmçinin geosiyasi və beynəlxalq münasibətlər kontekstində də önəm kəsb edir. Azərbaycan Prezidenti qeyd etdi ki, təşkilatın nüfuzunun artırılması, beynəlxalq arenada fəal iştirakının təmin olunması Türk dünyasının mövqeyinin gücləndirilməsinə xidmət edir. Bu baxımdan, TDT həm regionda sülh və sabitliyin qorunmasında, həm də beynəlxalq əməkdaşlıqda mühüm oyunçu kimi çıxış edir.

Qəbələdə keçirilən Zirvə Görüşü Türk Dövlətləri arasında əməkdaşlığın yeni keyfiyyət mərhələsini təmsil edir. Prezident İlham Əliyevin çıxışı təşkilatın fəaliyyət istiqamətlərini müəyyənləşdirməklə yanaşı, gələcəkdə qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın genişləndirilməsi üçün möhkəm zəmin yaratdı. Təhlükəsizlik, iqtisadiyyat, mədəniyyət və beynəlxalq münasibətlər sahəsində aparılacaq işlər Türk dünyasının birliyini daha da möhkəmləndirəcək və regionun dayanıqlı inkişafına təkan verəcək.

Nərmin Abdullayeva,
Heydər Əliyev adına liseyin müəllimi