2020-ci ilin 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycanın əldə etdiyi tarixi Zəfər yalnız torpaqların azad edilməsi ilə məhdudlaşmadı — bu, həm də regionun gələcək inkişaf yoluna qədəm qoyulması üçün strateji dönüş nöqtəsi oldu. İşğal illərində infrastrukturdan, yaşayış məntəqələrindən demək olar ki, heç nə qalmamış Füzuli rayonu bu dönüşün öncüllərindən biri kimi səciyyələndi. Bölgədə həyata keçirilən yenidənqurma layihələri Azərbaycan xalqının siyasi iradəsinin parlaq göstəricisidir.
2021-ci il avqustun 29-da Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Füzuliyə səfəri regionun dirçəldilməsi istiqamətində mühüm əhəmiyyət kəsb edən hadisə oldu. Prezident İlham Əliyevin müşayiəti ilə gerçəkləşən bu səfər, “bir millət, iki dövlət” prinsipinin əməli ifadəsi olmaqla yanaşı, iqtisadi və diplomatik əlaqələrin ölkələrarası inteqrasiyasını da simvolizə edirdi.
Səfər zamanı liderlər Füzuli Beynəlxalq Hava Limanının tikintisi ilə tanış oldular. Bu hava limanı yalnız bir nəqliyyat qurğusu olmaqla kifayətlənmir — onun istifadəyə verilməsi regionun milli və beynəlxalq əlaqələr şəbəkəsinə daha geniş inteqrasiyasını təmin edəcək strateji obyekt sayılır. Hava limanının rəsmi açılışı 26 oktyabr 2021-ci ildə Prezidentlər İlham Əliyev və Rəcəb Tayyib Ərdoğanın iştirakı ilə keçirildi. Hava limanının uzunluğu, terminal imkanları və parklanma sahəsi kimi texniki detalları layihənin həm miqyasını, həm də region üçün davamlı inkişaf strategiyasının təzahürüdür.
Səfər zamanı həmçinin Əhmədbəyli–Füzuli–Şuşa avtomobil yolunun təməlinin qoyulması diqqət çəkdi. Bu yol – “Zəfər yolu” – uzunluğu təxminən 101,5 km olan strateji marşrutdur və Füzulini Şuşa ilə birləşdirəcəkdir. Yolun tikintisi həm yerli, həm də Türkiyə şirkətlərinin birgə iştirakı ilə həyata keçirilir.
Türkiyə şirkətləri azad edilmiş bölgələrdə bərpa işlərində aktiv rol oynayırlar. Məsələn, infrastruktur layihələrində (yollar, hava limanı, kommunal sistemlər) türk firmaları prioritet olaraq iştirak edirlər. Pasha Bank rəhbərliyi qeyd etmişdir ki, Qarabağ regionunun bərpasında xarici şirkətlər arasında türk şirkətləri əsas paya sahibdirlər. Prezident İlham Əliyev 2023-cü ildə bəyan etmişdir ki, türk şirkətləri azad edilmiş ərazilərdə müxtəlif infrastruktur layihələrində fəaldırlar.
Bununla yanaşı, bərpa işləri qarşısında çətinliklər də mövcuddur. Minalanma və təhlükəsizliyin təmin olunması, əvvəlki işğal dövründən qalmış dağıntıların təmizlənməsi, maliyyə mənbələrinin uzunmüddətli təminatı kimi amillər işin gecikməsinə səbəb ola bilər. Buna baxmayaraq, Azərbaycan hökuməti və əlaqədar qurumlar bu çətinlikləri mərhələli şəkildə həll etmək üçün planlı strategiyalar həyata keçirirlər.
Füzuli rayonunda görülən işlər təkcə infrastrukturun bərpası demək deyil — bu, həm də sosial və demoqrafik ritorikadır. Məsələn, 2025-ci ildə Qaraxanbəyli və Mərdinli kəndlərində 404 ailənin (təxminən 1 861 nəfər) yeni yaşayış məntəqələrinə köçürülməsi planlaşdırılır. Bu, bölgədə sakinlərin geri dönüşünün real göstəricisidir.
Beləliklə, 29 avqust 2021-ci il tarixli səfər həm simvolik, həm də praktiki əhəmiyyət daşıyır. Füzuli rayonu artıq inkişafın, yenidənqurmanın, gələcəyə inamın simvoluna çevrilir. Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı strateji əməkdaşlıq, bu bərpa layihələrində türk şirkətlərinin iştirakı və dövlətin uzunmüddətli investisiya yanaşması bölgənin gələcəyinə parlaq perspektivlər bəxş edir.
Mənsurə Tağıyeva,
287 saylı Zəkalar liseyinin tarix müəllimi
