Zəngilan rayonu Azərbaycanın cənub-qərbində, Araz çayı boyunca yerləşən strateji əhəmiyyətə malik bölgələrdən biridir. Rayonun coğrafi mövqeyi, təbii sərvətləri və nəqliyyat imkanları onun iqtisadi və sosial inkişafında mühüm rol oynayır. İşğaldan azad olunduqdan sonra Zəngilan rayonunun bərpası və yenidən qurulması istiqamətində genişmiqyaslı infrastruktur layihələri həyata keçirilir. Bu layihələr regionun tarixi simasının bərpası ilə yanaşı, müasir texnologiyalar əsasında yeni iqtisadi və sosial həyatın formalaşmasına şərait yaradır.

Zəngilan rayonunun tarixi inkişafı onun coğrafi mövqeyi ilə sıx bağlı olmuşdur. Tarixən bu ərazi mühüm ticarət yollarının kəsişməsində yerləşmiş, bölgə xalqları arasında iqtisadi və mədəni əlaqələrin mərkəzi olmuşdur. XX əsrin əvvəllərində, xüsusilə sovet dövründə, rayonda kənd təsərrüfatı, sənaye və sosial infrastruktur sahəsində əhəmiyyətli irəliləyişlər baş vermişdi. O dövrdə suvarma sistemləri, kənd yolları, məktəblər, səhiyyə müəssisələri və rabitə xətləri tikilmişdi.

Lakin 1993-cü ildə Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən rayonun işğalı nəticəsində bu infrastruktur tamamilə dağıdılmış, əhalinin böyük hissəsi məcburi köçkünə çevrilmişdi. 2020-ci ildə Vətən müharibəsi nəticəsində Zəngilanın azad edilməsi ilə bölgənin bərpası üçün yeni mərhələ başlanmışdır.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə “Böyük Qayıdış” proqramı çərçivəsində Zəngilan rayonunda genişmiqyaslı infrastruktur layihələri həyata keçirilir. Bu layihələr arasında enerji, nəqliyyat, sosial və ekoloji infrastrukturların qurulması xüsusi yer tutur.

Nəqliyyat infrastrukturu baxımından Zəngilan rayonu mühüm strateji nöqtəyə çevrilmişdir. “Zəngilan Beynəlxalq Hava Limanı”nın inşası bu baxımdan böyük əhəmiyyət kəsb edir. 2023-cü ildə istifadəyə verilən bu hava limanı Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarının beynəlxalq əlaqələrinin təminatında mühüm rol oynayır. Eyni zamanda, Horadiz–Ağbənd dəmir yolu xətti və yeni avtomobil yolları rayonun iqtisadi inkişafını sürətləndirir.

Enerji təminatı və yaşıl enerji layihələri də Zəngilanda prioritet istiqamətlərdəndir. Rayon “Yaşıl Enerji Zonası” elan edilmiş və burada günəş və külək enerjisi potensialının reallaşdırılması üçün layihələr icra olunur. Bu, həm ekoloji davamlılığın təmininə, həm də enerji müstəqilliyinin möhkəmlənməsinə xidmət edir.

Sosial infrastruktur sahəsində də böyük irəliləyişlər müşahidə olunur. Zəngilan şəhərində müasir məktəblər, uşaq bağçaları, xəstəxanalar, mədəniyyət mərkəzləri və idman kompleksləri inşa edilir. Bu obyektlər əhalinin sosial rifahını yüksəltməklə yanaşı, bölgəyə qayıdan sakinlərin rahat yaşayışını təmin edir.

Zəngilanın təbii şəraiti kənd təsərrüfatının inkişafı üçün əlverişlidir. Rayon ərazisində Araz çayı və onun qolları vasitəsilə suvarma sistemləri qurulur, yeni aqroparklar yaradılır. Zəngilan “ağıllı kənd” layihəsinin tətbiq edildiyi ilk bölgələrdən biri kimi fərqlənir. Bu layihə çərçivəsində kənd təsərrüfatı istehsalı rəqəmsal texnologiyalarla idarə olunur, ekoloji təmiz məhsulların istehsalı üçün şərait yaradılır.

Ekoloji infrastrukturun gücləndirilməsi də rayonun bərpa prosesinin əsas istiqamətlərindəndir. Meşə zolaqlarının bərpası, tullantıların idarə edilməsi və su ehtiyatlarının qorunması ilə bağlı layihələr həyata keçirilir. Bu təşəbbüslər bölgənin ekoloji balansının qorunmasına və dayanıqlı inkişafın təmin olunmasına xidmət edir.

Zəngilan rayonunun bərpası və müasir infrastrukturun yaradılması təkcə regionun deyil, bütövlükdə Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafına mühüm töhfə verir. Burada həyata keçirilən layihələr təkcə fiziki tikililərin inşası deyil, həm də tarixən dağıdılmış bir bölgənin yenidən canlandırılması prosesidir. Yeni Zəngilan – müasir texnologiyalar, ekoloji təmizlik və milli-mənəvi dəyərlərin vəhdətini əks etdirən unikal bir model kimi formalaşır. Bu inkişaf Azərbaycanın gələcəyə yönəlmiş strategiyasının, dövlət siyasətinin və xalqın iradəsinin təntənəsidir.

Ənvər Bayramov,
YAP Xətai rayon təşkilatının məsləhətçisi