2009-cu ilin yazının günəşli bir səhəri idi. Bakı şəhəri baharın təravətinə bürünmüşdü. Hər yerdə bahar, yaz təravəti duyulurdu saatın əqrəbləri 9:30 qərarlaşana qədər. Günlər idi ətrafa öz şüasını, istiliyini saçan günəş həmin gün sanki passiv idi. Tez-tez buludların arxasına gizlənir, sonra yerinə qayıdırdı.
Həftənin dördüncü günü idi. Şəhər sakinləri işə və dərsə tələsirdilər. Bu səhəri də hər kəs bir arzuyla açmışdı. Hər kəsin içində bir niyyət, ümid, dilək çiçəklənmişdi.
Həmin gün Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında (indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində) yeni bir iş və dərs günü başlamışdı. Saat 8:30-da günün ilk zəngi çalındı. Auditoriyaların qapısı bağlandı. Günün dərs və imtahan həyəcanı başladı. Hər kəsin dərsdən sonra bir planı, bir işi var idi. Qayğılar da insanlar kimi fərqli idi...
Ali təhsil ocağının ətrafında da, içində də qəribə bir sakitlik vardı. Dərs və imtahan prosesi başlamışdı. Dəhlizdə ali məktəbə gələn müəllim və tələbələrin ayaq səsləri eşidilirdi. Həmin addımlar içərisində biri daha soyuq və məkrli idi. Hətta yerişin də qəribə bir astagəlliyi var idi.
İmtahan verən tələbələr hər sualı bitirib, digərinə keçəndə yaranan qəribə sevinc hissi onları xoşbəxt edirdi. Təəssüf ki, bu imtahandan uğurla keçsələr də, həyat imtahanından kəsildilər.
Günəş həmin gün qəribə narahatlıq içində idi. Dəqiqələr bir-birini əvəzlədikcə günəşin nigarançılığı daha da artırdı. Pəncərədən gah dəhlizə, gah auditoriyalara, gah da ali məktəbin həyətinə, auditoriya pəncərələrinə boylanan günəş hadisələri “izləyirdi”.
Saat doqquz tamam oldu. Günəş tez-tez buludun arxasına keçirdi. Sanki günəş buluda mən dözə bilmərəm, sən keç qarşımda dayan deyirdi. Aralarındakı bu əvəzlənmə üstündə gedən “mübahisə” öz axarında davam edirdi.
Ətrafı bürüyən sakitlik bir növ fırtına öncəsi səssizliyə bənzəyirdi. Əqidəsində, ruhunda olan soyuqluqla ali məktəbin binasına daxil olan o şəxs. Nə adı lazımdır, nə də başqa bir şey. Hələ işarə məqsədiylə işlədilən “o, bu “əvəzliyi belə onun üçün artıqdır.
Soyuq ruhlu və soyuq silahlı həmin şəxs sanki sükutu pozmağa tələsirdi. Geyindiyi qapqara libası, mənfi emosiyası ilə təkcə günəşin deyil, hər kəsin kabusu oldu. Dəri gödəkçəsinin, qalın qaşlarının altında gizlətdiyi silah, güllə, kin, qəzəb, vəhşilik, nifrət onu bu faciəni törətməyə tələsdirirdi. Havanın belə ruhunu, bədənini heç cür isitmədiyi bu insandan imdad, kömək diləmək, ummaq və görmək sadəcə “möcüzə” olardı. Soyuqluğunu bütün otaqlara, dəhlizə, pilləkənlərə, ən əsası da insanlara ötürməyi qərara almışdı.
Saatlar 9:30-u göstərir. Gözü heç nəyi görməyən bu şəxs ali təhsil müəssisəsinin girişindən, ən yüksək mərtəbəsinə qədər qarşısına çıxan hər kəsi güllə yağışına tutdu. Bulud yağışını yağdırmasa da, amma güllə yağışı yağdı. Günəş də, bulud da daha “mübahisəsini” dayandırdı.
Sanki bütün hissini, sevgisini, qayğısını, ən əsası da insanlığını girov qoyub, unudub gəlmişdi. Buna görə də bütün insanlığı məhv etməyə çalışırdı. Göz yaşına, and-amana, qorxuya, həyəcana fikir belə vermirdi. Bildiyi tək şey isə soyuq silahın tətiyini çəkmək idi. Binadan gələn o qışqırıq səsləri, həyəcan, təlaş, qaçaqaçlar ətrafdan aydınca eşidilirdi. Fırtına qopdu, sakitlik pozuldu...
Lövhə qarşısında dərs izah edən müəllimlərini, bir parta arxasında əyləşdiyi tələbə yoldaşlarını al-qana boyanmış, hərəkətsiz vəziyyətdə görən tələbələr düşdükləri vəziyyətin şokundan çıxa, nə baş verdiyini anlaya bilmirdilər. Onların ayağa durması, ayılması üçün bilmirdilər ki, nə etsinlər? Artıq çox gec olduğunu bilə-bilə...
Radio və televiziyada hadisə yerindən canlı reportajlar yayımlanırdı. Baş verən hadisəni bütün şəhər duymuşdu. Neft Akademiyasından son görüntülər çəkilib efirə verilirdi. Mavi ekrandan doğmalarının xərəkdə necə daşındığını, yaxud həyəcan içində canını necə qurtarmağa çalışdığını, qandan üzünün tutqunlaşdırıldığı görüntülərdən övladını tanımağa çalışan valideynlərin ekrana sarılaraq qopardıqları fəryaddan qulaq tutulurdu.
Adlar sadalandıqca növbəti adı, soyadı gözyaşları içində gözləyən anaları kim sakitləşdirə bilər ki? Bundan sonra ürəklərinin bumbuz olub döyünməyi unutduğu həmin anı onlara ömürləri boyu kim və necə unutdura bilər? Mümkündürmü? Əsla!
Neft Akademiyasına qədər yol bitməyən məsafə kimi idi. Keçən dəqiqələr sanki əsrə bərabər idi. “Çatmadıqmı”, “çatmırıqmı” kimi cavabsız suallar gözləmədə qalmışdı... Balasının soyuq cəsədinə sarılmağa tələsən valideynlər sanki onu qucaqlasa ayıldacaq kimi hiss edirdi. Balam deyib sirkələsə, əbədi yumulan gözlərini yenidən aça bilərmiş kimi düşünürdülər. Son dəfə öpmək, qucaqlamaq, bir ömür həsrət qalacağı üzünə baxmağa tələsirdilər. Səhv deyirlər, ona heç nə ola bilməz, mənim övladım ölə bilməz, ola bilməz ki, o olsun deyib inanmayan, gedib hər şeyin yalan olduğuna ümid edən insanlar da var idi.
Hər kəs aprelin 30-nun sadəcə qorxulu bir yuxu olmasını istəyirdi. Orada yaxınına heç nə olmayan insanların belə içində qəribə bir sıxıntı, kədər, ağrı hissləri baş qaldırır. Düşünəndə insanı vahimə hissi alır.
Bu gün isə həmin hadisədən 10 il ötüb. Neçənci 30 apreldir ki, səhər göylərdə günəş boylanmaq istəmir. Sanki günəş də günün ağırlığından utanır. Həmin gün yerini buludla əvəzləyir. Bulud isə bilmir neyləsin, ağlasın, ya?..
Yaqut Ağaşahqızı, “İki sahil”
