Qarın boşluğunun yuxarı sağ hissəsində yerləşən qaraciyər bədənin həyati orqanlarından biridir. O, qanı süzür, müəyyən vitamin və mineralları saxlayır və öd əmələ gətirir. Qaraciyəriniz xəstələndikdə, bütün bədəniniz əziyyət çəkir. Qaraciyərinizin sağlamlığının optimal səviyyədən aşağı olub olmadığını deyə bilərsinizmi? Qaraciyərin zədələnməsinin əsas ilkin əlamətləri aşağıdakılardır:

Həzm problemləri

Çox şey həzm problemlərinə səbəb ola bilər. Ola bilsin ki, siz çox yağ və ya şəkər istehlak edirsiniz, ya da qazlı içkilər və qəhvədən həddən artıq istifadə edirsiniz. Ancaq tez-tez həzm problemləri qaraciyərinizdə ciddi bir problemin əlaməti ola bilər. Narahatlığınız keçmirsə, həkimə müraciət edin.

Ağırlıq hissi

Ağırlıq hissi bu orqanın əziyyət çəkdiyini göstərən ən ümumi əlamətlərdən biridir. Ancaq panikaya düşməyin. Ağır qaraciyər sizin qaraciyər xərçəngi olduğunuz demək deyil. Qaraciyəriniz yəqin ki, sadəcə tıxanıb. Bir qayda olaraq, pəhrizinizdə yağ miqdarını azaltsanız, narahatlığınız yox olacaq. Simptomlar davam edərsə, həkimə müraciət edin.

Mədə ağrısı

Qarnın sağ tərəfində davamlı ağrı olarsa həyəcan təbili çalınmalıdır. Apendisitdən əziyyət çəkə bilərsiniz. Ancaq əgər ağrı qarnın yuxarı hissəsində yerləşirsə və sağ çiyinə qədər uzanırsa, qaraciyər xərçəngi ola bilər,

Döş qəfəsinin altında hiss edilən kütlə

Sağ tərəfdə döş qəfəsinin altında bir kütlə aşkar etsəniz, qaraciyəriniz şişmiş ola bilər. Xərçəng bu orqanın şişməsinin səbəblərindən biridir. Təəssüf ki, qaraciyər xərçənginin ilk əlamətləri xəstəlik artıq kifayət qədər inkişaf edənə qədər özünü göstərmir. Beləliklə, daha çox zərərin qarşısını almaq üçün bu simptom özünü göstərən kimi həkiminizə müraciət etməlisiniz.

Həddindən artıq yorğunluq

Yorğunluq mütləq qaraciyər problemləri ilə əlaqəli deyil. Sadə bir virus sizi bir neçə gün çətin vəziyyətə sala bilər. Digər tərəfdən, bir neçə gün ərzində həddindən artıq yorğunluq hiss edirsinizsə və gündəlik işləri başa çatdıra bilmirsinizsə, həkimə baş çəkin. Xəstə qaraciyər insan orqanizminin düzgün işləməsi üçün lazım olan vitamin və mineralları saxlamaqda çətinlik çəkir və bu, özünüzü yaxşı hiss etməyinizə mane ola bilər.

İştahın azalması

İştahınızı itirməyin bir neçə səbəbi ola bilər. Depressiyada və ya narahat ola bilərsiniz. Ancaq bir neçə gün ərzində demək olar ki, heç bir şey yeməmisinizsə, hər halda, bir sağlamlıq mütəxəssisinə müraciət edin.

Sarılıq

Sarılığı tanımaq asandır. Bu vəziyyətdə olan xəstələrdə dəri və selikli qişalar saralır ki, bu da qanda və toxumalarda öd piqmentlərinin həddindən artıq yığılmasını göstərir. Bu simptomlar tez-tez qaraciyərin işləməməsinin, ola bilsin ki, hepatit, qaraciyərin zədələnməsi, qaraciyər xərçəngi və ya Gilbert sindromu ilə əlaqədar olduğunu göstərir.

Bulantı

Keçməyən və ya mütəmadi olaraq baş verən qusma narahatlıq doğurur. Sizdə qaraciyər sirozu və ya xərçəng ola bilər.

Tünd sidik

Sidiyin rəngi qaraciyərinizin yaxşı işlədiyini müəyyən etməyin başqa bir yoludur. Məsələn, adi haldan daha tünd sidik bəzi hallarda kəskin hepatitin əlaməti ola bilər. Əgər sidik bir neçə gündür çay rəngində olarsa, tibbi müayinə təyin etməlisiniz.

Qaşınan dəri

Qaşıntı adətən dermatoloji problemdən qaynaqlanır və əksər hallarda dermatoloqun təyin etdiyi kremin çəkilməsi rahatlıq gətirir. Ancaq bəzən problemin kökündə qaraciyər problemi dayanır. Əslində, bilirubinin artması (ödün sarı rənginə cavabdeh olan piqment) birincili biliar xolangit və ya başqa bir qaraciyər xəstəliyi nəticəsində tez-tez qaşınma yaradır.

Tez-tez qızdırma

Əksər hallarda qızdırma həkimə baş çəkməyə əsas vermir. Adətən kiçik bir virus səbəb olur və bir neçə gündən sonra yox olur. Bununla belə, davamlı olaraq gələn və gedən bir qızdırma problem ola bilər. Hepatit A (çirklənmiş qida və ya su istehlak etdikdən sonra yaranan qaraciyərin iltihabı) olan bir çox xəstələrdə hərarət yüksəlir.

Dəridə qırmızı ləkələr

Dəridə səbəbsiz qırmızı ləkələr daha ciddi bir şeyi, məsələn, qaraciyərinizdə problem olduğunu (fulminant hepatit) göstərə bilər.

Nubar Süleymanova, “İki sahil”