Hər il mayın 28-də Azərbaycan xalqı Müstəqillik Gününü böyük qürur və sevinc hissi ilə qeyd edir. Bu gün, 1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin (AXC) yaradıldığı tarixi bir gündür. Şərqdə və müsəlman dünyasında ilk demokratik dövlət olan AXC, Azərbaycan xalqının azadlıq və müstəqillik arzusunun təcəssümüdür. Bu məqalədə AXC-nin yaranma tarixi, onun nailiyyətləri və müasir Azərbaycan üçün əhəmiyyəti ətraflı şəkildə işıqlandırılır.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 1918-ci il mayın 28-də Tiflis şəhərində elan edildi. Bu, Şərqdə və müsəlman dünyasında ilk demokratik dövlət kimi tarixə düşdü. AXC-nin yaradılması Azərbaycan xalqının o dövrün çətin şəraitində belə azadlıq və müstəqillik ideallarına sadiqliyini göstərdi. Müsəlman dünyasında bu cür dövlətçilik modelinin tətbiqi misilsiz bir hadisə idi və Azərbaycan xalqının qabaqcıl düşüncə tərzini əks etdirirdi.
AXC təkcə müsəlman dünyasında ilk demokratik dövlət deyil, həm də Şərqin ilk demokratik, hüquqi və dünyəvi parlament respublikası idi. Bu respublika, bütün vətəndaşların bərabər hüquqlara malik olduğu, qanunun aliliyinə əsaslanan və dini ayrı-seçkiliyə yol verməyən bir dövlət modeli yaratmışdı. AXC-nin qısa ömrü ərzində həyata keçirdiyi islahatlar, o cümlədən təhsil, qadın hüquqları və dövlət idarəçiliyi sahəsindəki yeniliklər, onun dünyəvi və demokratik xarakterini bir daha təsdiqləyir.
Ulu Öndər Heydər Əliyevin dediyi kimi, “Müstəqilliyi qorumaq, saxlamaq o müstəqilliyi əldə etməkdən qat-qat çətin bir vəzifə idi.” AXC-nin qısa müddətli mövcudluğu dövründə üzləşdiyi daxili və xarici təhdidlər bu sözlərin həqiqiliyini sübut edir. Geosiyasi vəziyyətin mürəkkəbliyi, iqtisadi çətinliklər və xarici təzyiqlərə baxmayaraq, AXC Azərbaycan xalqının dövlətçilik iradəsini və müstəqillik ruhunu dünyaya nümayiş etdirdi.
Üçrəngli Bayrağın Rəsmi Dövlət Bayrağı Kimi Qaldırılması
Azərbaycanın üçrəngli bayrağı ilk dəfə Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisinin sessiyasında rəsmi dövlət bayrağı kimi qaldırılmışdır. Bu hadisə, Azərbaycanın dövlətçilik simvollarının bərpası və müstəqillik ruhunun yenidən canlanması baxımından mühüm bir mərhələ olmuşdur. Üçrəngli bayraq bu gün də Azərbaycanın suverenliyinin, birliyinin və müstəqilliyinin rəmzi kimi qürurla dalğalanır.
Ulu Öndər Heydər Əliyev AXC-nin yaranmasını xalqımızın azadlıq və müstəqillik duyğularının məntiqi nəticəsi kimi dəyərləndirmişdir. O, belə demişdir: “Müsəlman Şərqində ilk demokratik cümhuriyyətin məhz Azərbaycan torpağında yaranması xalqımızın o dövrdə və o illər ərəfəsində – XIX əsrin sonunda və XX əsrin əvvəllərində milli müstəqillik, azadlıq duyğuları ilə yaşaması ilə bağlıdır. O illərdə xalqımızın qabaqcıl şəxsiyyətləri, mütəfəkkir adamları, ziyalıları xalqımızda milli azadlıq, milli müstəqillik duyğularını gücləndirmiş, milli dirçəliş, milli oyanış əhval-ruhiyyəsi yaymış və bunların hamısı məntiqi olaraq Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasına gətirib çıxarmışdır.” Bu sözlər, AXC-nin yaranmasının təsadüfi olmadığını, bunun xalqımızın uzunmüddətli intellektual və mənəvi inkişafının nəticəsi olduğunu göstərir.
AXC-nin mirası müasir Azərbaycanda da özünü büruzə verir. Ölkəmiz bu gün iqtisadi, sosial və mədəni sahələrdə təminatlı inkişaf yolu ilə irəliləyir. Müstəqilliyin bərpasından sonra, xüsusilə Ulu Öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi və Prezident İlham Əliyevin siyasəti ilə Azərbaycan regionun lider dövlətlərindən birinə çevrilmişdir. 44 günlük Vətən Müharibəsində qazanılan zəfər, Azərbaycanın müstəqilliyini və suverenliyini bir daha bütün dünyaya sübut etdi.
Prezident İlham Əliyev AXC-nin tarixi əhəmiyyətini belə vurğulamışdır: “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılması tarixi hadisə idi. Çünki ilk dəfə olaraq müsəlman aləmində demokratik respublika yaradılmışdı. Biz haqlı olaraq fəxr edirik ki, məhz Azərbaycan xalqı müsəlman aləmində ilk demokratik respublikanın yaradılmasının müəllifi olmuşdur.” Bu sözlər, AXC-nin təkcə Azərbaycan üçün deyil, bütün müsəlman dünyası üçün bir örnək olduğunu təsdiqləyir.
Prezident İlham Əliyev qeyd etmişdir: “Xalq Cümhuriyyətinin ömrü uzun olmasa da, 23 ay ərzində çox böyük işlər görə bilmişdir.” AXC-nin cəmi 23 ay mövcud olmasına baxmayaraq, o, qısa müddətdə dövlətçilik ənənələrinin bərpasına, milli ordunun yaradılmasına, təhsil və mədəniyyət sahəsində mühüm addımların atılmasına nail olmuşdur. Xüsusilə, qadınlara səsvermə hüququnun verilməsi kimi qabaqcıl addımlar AXC-nin demokratik ruhunu əks etdirir.
28 May Müstəqillik Günü Azərbaycan xalqının azadlıq və müstəqillik uğrunda mübarizəsinin simvoludur. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti, Şərqdə və müsəlman dünyasında ilk demokratik dövlət kimi, xalqımızın qabaqcıl düşüncə tərzini və dövlətçilik ənənələrini dünyaya nümayiş etdirdi. Ulu Öndər Heydər Əliyevin və Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə bu miras müasir Azərbaycanda daha da möhkəmləndi. Bu gün Azərbaycan öz müstəqilliyini qoruyub saxlamaqla yanaşı, regionda və dünyada güclü və suveren bir dövlət kimi inkişafını davam etdirir. Müstəqillik Günümüz mübarək olsun!
Azər Süleymanov,
Yeni Azərbaycan Partiyası Nəsimi rayon təşkilatının sədri
