20 Yanvar faciəsindən 31 il ötür. 1990-cı il Yanvarın 20-də Azərbaycan xalqı öz azadlığı və müstəqilliyi uğrunda ilk şəhidlərini verdi. Azadlığa gedən yolda həyatlarını qurban verən Vətən övladları xalqımızın qəhrəmanlıq salnaməsinə yeni parlaq səhifə yazdılar.
Bu faciədən uzun müddət keçsə də, baş verənlər unudulmur. Vətən uğrunda canından keçən oğul və qızlarımızın uyuduğu Şəhidlər xiyabanı xalqımızın müqəddəs ziyarətgahına çevrilib. 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə şəhid qanları ilə Azərbaycanın yeni tarixi yazıldı. 20 Yanvar tariximizin həm kədərli, həm də qürurlu səhifəsidir.
"İki sahil" AZƏRTAC-a istinadla xəbər verir ki, yanvarın 20-də səhər saatlarından başlayaraq paytaxt sakinləri, ictimaiyyət nümayəndələri Şəhidlər xiyabanına gəlib, xalqımızın qəhrəman övladlarının xatirəsini ehtiramla yad edirlər. Onların arasında Vətən müharibəsinin qaziləri, hərbçilər də var. Ziyarətçilərin bəziləri bu müqəddəs məkana övladları ilə birgə gəlirlər.
Şəhidlər xiyabanını hər yaşda olan insanlar ziyarət edirlər. Ötüb keçən illər xalqın şəhidlərinə olan ehtiramını daha da artırır. Çünki qəhrəman şəhidlərimizin fədakarlığı nəticəsində xalqımız azadlıq arzusuna qovuşub. Otuz il işğal altında qalan Qarabağımız şəhidlərimizin canı-qanı bahasına azad edilib. Bu gün Şuşada, Füzulidə, Cəbrayılda, Zəngilanda, Qubadlıda, Ağdamda, Kəlbəcərdə, Laçında Azərbaycanın dövlət bayrağı qürurla dalğalanır. Bu, 31 il əvvəl başlamış mübarizə yolunun Zəfər zirvəsidir. Xalqımız doğma Qarabağa rəşadətli Ordumuzun, Müzəffər Ali Baş Komandanımızın, Azərbaycan əsgərinin, qəhrəman şəhidlərimizin sayəsində qovuşub.
20 Yanvar faciəsinin 31-ci ildönümü Qarabağ Zəfərinin fonunda böyük qürur hissi ilə qeyd olunur. AZƏRTAC-ın müxbirlərinin həmsöhbət olduğu insanlar bu məqamı xüsusi vurğulayırlar.
Vətən müharibəsi qazisi Elmir Əhmədov: Hər il Şəhidlər xiyabanını ziyarət edir, şəhidlərimizin əziz ruhlarına ehtiramımı bildirirdim. Lakin builki gəlişim fərqli oldu. Şəhidlər xiyabanını bu dəfə sevinc və qürur hissi ilə ziyarət etdim. 44 gün davam edən Vətən müharibəsi şanlı ordumuzun möhtəşəm Qələbəsi ilə başa çatdı. Ali Baş Komandanın əmri ilə irəli atıldıq və qanımız, canımız bahasına torpaqlarımızı azad etdik. Düşmən rəşadətli ordumuzun, cəsur əsgər və zabitlərimizin qarşısında tab gətirməyib qaçdı. Zəfərimiz bütün dünyada əks-səda doğurdu. Ən əsası isə haqq davamızdan qalibiyyətlə çıxmağımız bütün şəhidlərimizin narahat ruhunu şad etdi. Mən də Vətən müharibəsi iştirakçısı olmağımla fəxr edirəm. Şuşa uğrunda gedən döyüşlərdə yaralanmışam. Mən də, döyüş yoldaşlarım da hər zaman Vətənimizin keşiyində durmağa hazırıq. Qoy bütün şəhidlərimiz məzarlarında rahat uyusunlar, çünki həm onların qisası alındı, həm də Qarabağımız azad olundu.
20 Yanvar hadisələrinin şahidi Kamil Xəlilov: 20 Yanvar hadisələri mənim gözümün önündə baş verib. 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə sovet qoşunları Bakıda ağlasığmaz vəhşiliklər törədərək, gəncləri, qadınları, yaşlıları qətlə yetiriblər. Bu, insanlıq əleyhinə cinayətdir. Həmin faciəli günlərdə öz ölkəsinin, xalqının azadlığını canlarından əziz tutan Vətən övladları şəhidlik zirvəsinə ucalıblar. İllər ötsə də, xüsusən gənclərimiz şəhid olmuş qəhrəmanlarımızı heç vaxt unutmamalıdırlar. Onlar bilməlidirlər ki, 20 Yanvar milli tariximizin qürur və ləyaqət səhifəsidir. Çox şükür ki, dövlət müstəqilliyimizə qovuşduq, nəhayət torpaqlarımız da düşmən tapdağından azad edildi. Buna görə şəhidlərimizə borcluyuq.
Paytaxt sakini Əlif Məhyəddinov: 20 Yanvar bütün şəhidlərimizin xatirə günüdür. İndi onların müqəddəs ruhu qarşısında başımızı daha dik tuturuq. Təsadüfi deyil ki, Prezident, Ali Baş Komandan İlham Əliyev Şuşanın işğaldan azad olunmasını məhz Şəhidlər xiyabanından elan etdi. Bu, ziyarət etdiyimiz bu məkanın necə böyük səcdəgah olduğunu göstərir. İllər öncə göz yaşı ilə üz tutduğumuz Xiyabana indi qürur hissi ilə gəlmişik. Mənə elə gəlir ki, bu həm də şəhidlərə hesabat günüdür. Onların qanı hədər getməyib. 30 ilə yaxın həsrətini çəkdiyimiz Vətən torpağına qovuşmuşuq. Tezliklə Qarabağın yeni növrağı başlayacaq, şəhidlərimiz indi məzarda rahat uyuya bilərlər. Qazandığımız zəfər, qovuşduğumuz azadlıq üçün ilk növbədə, şəhid və qazilərimizə borcluyuq. Şəhidlərimizin əziz xatirəsi daim qəlbimizdə yaşayacaq, əsrlər keçsə də, xalqımız onları heç vaxt unutmayacaq.
Respublika Klinik Xəstəxanasının baş tibb bacısı Validə Nəsibova: 1990-cı il yanvarın 19-da Respublika Klinik Xəstəxanasının ikinci ümumi cərrahiyyə şöbəsinin tibb bacısı kimi növbədə idim. Həmin gecə çalışdığım xəstəxanaya çoxlu yaralı gətirmişdilər. Palatalarda yer çatışmırdı. Həkimlərimiz, cərrahlarımız hətta dəhlizlərdə yaralılar üzərində açıq əməliyyatlar aparırdılar. Xəstəxanada işıqlar sönmüşdü, pəncərə şüşələri sındırılmışdı. Xəstəxanamızın yolu indiki 20 Yanvar dairəsinin yanından keçir. Heç vaxt yadımdan çıxmaz, bu meydan qana boyanmışdı. Səhər evə gördüm ki, yanğınsöndürən maşınlar buradakı qan izlərini yuyurlar.
Diaspor üzrə tədqiqatçı-ekspert Elnur Eltürk: 20 Yanvar faciəsi Azərbaycan xalqının iradəsinin sarsılmazlığını, mətinliyini göstərdi. 20 Yanvar Azərbaycanın müasir istiqlal tarixində yeni dövrün başlanğıcı, Vətən müharibəsində Qələbəmiz isə bu faciəyə ədalətli cavab oldu. Bu gün bütün şəhidlərimizin ruhu şaddır. Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin həyata keçirdiyi uğurlu hərbi əməliyyatlar nəticəsində Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə rəşadətli ordumuz 30 ildən artıq erməni işğalı altında olan torpaqlarımızı düşməndən azad etdi, şəhidlərimizin qanı yerdə qalmadı. “Vikipediya”nın Azərbaycan dil bölməsində 20 Yanvar faciəsi və şəhidlərimiz haqqında çoxlu məqalə yaradılıb və əsaslı redaktə olunub. “Qara Yanvar” məqaləsi 40-a yaxın dilə tərcümə olunub. Bu məqalələr 20 Yanvar faciəsinin gələcək nəsillərə çatdırılmasında zəngin informasiya mənbəyidir. Bu gün gənc nəsil öz qəhrəmanlarını tanımalı, onları heç vaxt unutmamalıdır. Ölkəmizin ərazi bütövlüyü və Vətənimizin müdafiəsi uğrunda canlarından keçərək şəhidlik zirvəsinə ucalmağı özlərinə ən böyük şərəf sayan oğullarımızı tanıtmaq isə hər birimizin vətəndaşlıq borcu olmalıdır.
Filologiya elmləri doktoru, yazıçı Nizami Muradoğlu: Hər dəfə həmin gecəyə şahidlik edən küçə və meydanlardan keçəndə gülləbaran edilən evlərin, binaların qarşısından ötəndə 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecənin dəhşətləri yada düşür. İllər bizi həmin hadisələrdən nə qədər uzaqlaşdırsa da, günahsız qurbanların xatirəsini unutmuruq. Zaman sübut etdi ki, xalqın azadlıq arzusunu silahla boğmaq bilməz. Həmin gecədən başlanan yol xalqımızı öz istəyinə - müstəqilliyinə qovuşdurdu. Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə başlayan Vətən müharibəsinin gedişində rəşadətli ordumuz işğal altındakı torpaqlarımızı, Qarabağı azad etdi. Bu müharibədə də şəhidlərimiz oldu. Azadlıq qanla qazanılır. Lakin biz bu gün şəhidlərimizi anarkən kədərləndiyimiz kimi həm də qürur hissi keçiririk. Azərbaycan xalqının tarixinə şanlı bir səhifə yazıldı. Həmişə nisgillə üz tutduğumuz Şəhidlər xiyabanını indi başımızı uca tutaraq ziyarət edirik.
Şəhid atası, Xaçmaz rayon sakini Fərhad Qafarov: Bütün şəhidlərimizin xatirəsi bizim üçün əzizdir. Onlar müxtəlif zamanlarda şəhidlik zirvəsinə ucalsalar da, amalları bir olub: Azərbaycanın müstəqilliyinə nail olmaq, ərazi bütövlüyünü bərpa etmək. Bu gün mən Şəhidlər xiyabanına nəvəmlə gəlmişəm. Oğlum Aprel döyüşlərində şəhid olub. Bu gün onun xatirə lövhəsi önündə dayanaraq, qürur hissi ilə qalib gəldiyimizi söylədim. İndi başımız ucadır. Ali Baş Komandanımızın rəhbərliyi, yenilməz ordumuzun rəşadəti ilə bütün şəhidlərimizin qisası alındı, torpaqlarımız düşmən tapdağından xilas olundu. İndi oğlumun da, bütün şəhidlərimizin də ruhu şaddır. 20 Yanvar hadisələri, böyük Zəfərlə başa çatan Vətən müharibəsi göstərdi ki, xalqımızın birliyi qarşısında heç bir qüvvə tab gətirə bilməz. Bütün bunlar tariximizin şərəf, qürur səhifələridir. Bu gün şəhidlərimizin şəkillərindən boylanan simalarına minnətdarlıq hissi ilə baxırıq. Onların uğrunda döyüşdüyü, mübarizə apardığı bütün amallar reallığa çevrilir. İndi Azərbaycan müstəqillik tariximizin ən şərəfli günlərini yaşayır. Qarabağımız azaddır.
Yevlax rayon sakini, 20 Yanvar hadisələrinin şahidi Cahid Nəbiyev: O vaxt indiki Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin tələbəsi idim. Qanlı hadisələr baş verən gecə metronun “Gənclik” stansiyasının yaxınlığında toplaşmışdıq. Eşitdik ki, hərbçilər leytenant Şmidt adına zavod tərəfdən hərəkət edirlər. Onların qarşısını kəsmək üçün həmin istiqamətə getdik. Ora yaxınlaşanda bizi atəşə tutmağa başladılar. Ölən və yaralananlar oldu. Mən də güllə dəydi. Təcili tibbi yardım avtomobili ilə xəstəxanaya aparılarkən yolda bir daha atəşə tutulduq. Xəstəxanalar yaralılarla dolu idi. Tibb Universitetinin tələbələri də həkimlərin köməyinə gəlmişdilər. O faciəvi günlərdən illər ötsə də, xalqımız 20 Yanvar şəhidlərini unutmur, xatirələrini daim uca tutur. Ötən illər ərzində yetişən gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunmasının nəticəsidir ki, 2020-ci il sentyabrın 27-də başlanan Vətən müharibəsində xalqımız Müzəffər Ali Baş Komandanımızın ətrafında yumruq kimi birləşdi, Qarabağı işğaldan azad etdi.
X X X
Hər il yanvarın 20-də olduğu kimi, faciənin 31-ci ildönümündə də minlərlə insan paytaxtın ən yüksək nöqtəsində salınan Şəhidlər xiyabanını ziyarət etdi. Burada yaşanan mənzərə şəhidlərin əziz xatirəsinə hörmət və ehtiramın, Qarabağ Zəfərindən doğan qürurun daha bir parlaq nümayişi oldu.
