“Azərbaycan Respublikasının informasiya təhlükəsizliyi və kibertəhlükəsizliyə dair 2023-2027-ci illər üçün Strategiyası” təsdiq edilib. Bununla bağlı Prezident İlham Əliyevin imzaladığı Sərəncama əsasən İnformasiya Təhlükəsizliyi üzrə Koordinasiya Komissiyası Strategiyada nəzərdə tutulmuş tədbirlərin icrasının mütəmadi monitorinqini və qiymətləndirilməsini təmin etməli, strategiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı görülən işlər barədə ildə bir dəfə Prezidentə məlumat verməlidir.
Strategiyanın tələblərinə uyğun olaraq Fövqəladə hallarda, müharibə şəraitində kritik informasiya infrastrukturlarının təhlükəsizliyini, idarə olunmasını təmin etmək üçün təşkilati əsaslar yaradılacaq, risklərin qiymətləndirilməsi və idarə olunması planı hazırlanacaq. Bu işlərin həyata keçirilməsində əsas icraçı qurum Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətidir.
Strategiyaya əsasən, milli rəqəmsal efir məkanı üçün minimal kibertəhlükəsizlik tələbləri müəyyən ediləcək və onların icrasına nəzarət mexanizmləri yaradılacaq. Milli rəqəmsal efir məkanı üçün minimal kibertəhlükəsizlik tələblərini müəyyən etmək və onların icrasına nəzarət mexanizmlərini yaratmaq üçün əsas icraçı qurum Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyidir. Bundan başqa, Audiovizual Şura, Elm və Təhsil Nazirliyi, Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti, Xüsusi Rabitə və İnformasiya Təhlükəsizliyi Dövlət Xidməti 2023-cü ildə sahə üzrə qabaqcıl təcrübənin öyrənilməsi, tələblərin müəyyənləşdirilməsi və tələblərin icrasına nəzarət mexanizminin yaradılmasını təmin etməlidirlər.
Rəqəmsal düşüncənin reinteqrasiya proseslərində insan kapitalının formalaşmasında kritik faktor olduğu ortaya çıxır və bu kontekstdə Azərbaycan getdikcə beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini daha çox cəlb etməkdədir. Cəmiyyətin rəqəmsallaşması müasir dünyanın ayrılmaz tərkib hissəsinə çevrilir və ölkəmiz öz iqtisadiyyatının və sosial infrastrukturunun yenilənməsi üçün rəqəmsal texnologiyaların üstünlüklərindən fəal şəkildə istifadə edir. Rəqəmsal vasitələrə adaptasiya olunmaq və onlardan səmərəli istifadə etmək qabiliyyəti ilə əlaqəli rəqəmsal düşüncənin inkişafı ilə Azərbaycan beynəlxalq arenada mövqelərini möhkəmləndirir.
Reinteqrasiya prosesləri bir çox çətinliklərlə üzləşir və rəqəmsal texnologiyaların səmərəli istifadəsi bu proseslərin uğurlu reallaşdırılmasının əsas amilidir. Azərbaycan təhsil, səhiyyə, informasiya və reinteqrasiya etməkdə qruplar üçün digər vacib resurslara çıxışın yaxşılaşmasına səbəb olan rəqəmsal vasitə və platformaları aktiv şəkildə tətbiq edir. Rəqəmsal düşüncə təkcə bacarıqlar toplusu deyil, həm də davamlı dəyərlər və rəqəmsal cəmiyyətdə fəal iştirak anlayışını formalaşdıran mədəni fenomendir. Azərbaycan öv vətəndaşları, xüsusən gənclər arasında rəqəmsal düşüncənin inkişafı üçün addımlar atır ki, bu da ölkənin gələcəyi və insan kapitalının yaxşılaşdırılmasına dair ümid verir.
Strategiyaya əsasən, “Kibercinayətlər” elektron informasiya sistemi formalaşdırılacaq. Azərbaycan Kibertəhlükəsizlik Mərkəzinin rəhbəri Daniel Hoffman bildirib ki, üç il ərzində ölkəmizdə kibertəhlükəsizlik üzrə 3 min mütəxəssisə təlim keçməyi planlaşdırılır. Əsas diqqət insan kapitalına yönəlib. Bu fəaliyyət sahəsində əməkdaşların məlumatlılığı artırılacaq. Məlumatların kibermühafizəsinin proaktiv modelinin yaradılması üçün hökumət strukturlarında təlim almış kadrların çalışması əsas prioritetdir.
Yeni eraya keçid cəmiyyətin və biznes sektorunun adaptasiya olaraq rəqəmsal iqtisadiyyatdan maksimum səmərə əldə edə bilməsi üçün rəqəmsal texnologiyaların planlaşdırılmasını və ardıcıl tətbiqini tələb edir. Rəqəmsal transformasiyaya düşünülmüş yanaşmanın əhəmiyyətini qeyd etmək lazımdır. Keçid mərhələlərinin düzgün planlaşdırılması və ardıcıl reallaşdırılması ölkənin çağırışların öhdəsindən gəlməsinə və rəqəmsal dövrün verdyi imkanlardan yararlanmasına köməklik göstərəcək.
Beynəlxalq ictimaiyyət Azərbaycanın rəqəmsal transformasiya və reinteqrasiya sahəsində səylərini qəbul edir və insan kapitalının formalaşması üçün əlverişli şəraitin yaradılması səylərinə görə minnətdarlığını bildirir. Ölkəmizdə rəqəmsal bacarıqların inkişafı və rəqəmsal təhlükəsizlik haqqında məlumatlılığın artırılması üçün tətbiq olunan innovasiya proqramları xüsusi maraq doğurur. Bununla yanaşı, məktəblərdə, universitetlərdə və ictimai təşkilatlarda rəqəmsal bacarıqların inkişafına yönəlmiş tədbirlər və treninqlər keçirilir. Azərbaycan həmçinin rəqəmsal infrastruktura investisiyalar cəlb edir və rəqəmsal startapların inkişafına təkan verir. Bu, informasiya texnologiyaları, elektron ticarət və rəqəmsal xidmətlər kimi yüksək texnologiya sənayelərinin inkişafı üçün əlverişli şərait yaradır. Bu sahələrin inkişafı iqtisadiyyatın artımına və yeni iş yerlərinin açılmasına səbəb olur ki, bu da insan kapitalının formalaşmasına müsbət təsir göstərir.
Azərbaycan bu nailiyyətlərinin fonunda beynəlxalq tərəfdaş və investorların diqqətini getdikcə daha çox cəlb edir. Ölkə rəqəmsal transformasiya və reinteqrasiya sahəsində təcrübə mübadiləsi və əməkdaşlığa şərait yaradan beynəlxalq forum və təşəbbüslərdə fəal iştirak edir. Bu səylər nəticəsində formalaşmış insan kapitalı Azərbaycanın dayanıqlı inkişafına və vətəndaşların rifahının təmin olunmasına imkan yaratmaqla ölkə üçün dəyərli resursa çevrilir. Rəqəmsal düşüncə və reinteqrasiya prosesləri sahəsindəki uğurlar Azərbaycanı rəqəmsal tərəqqiyə və insan kapitalının möhkəmləndirilməsinə can atan digər ölkələr üçün nümunə edir.
Azərbaycan rəqəmsal identifikasiyanın istifadəsi üzrə aparıcı ölkədir. Paytaxtda və ölkənin bölgələrində 2 mindən çox elektron xidmət təqdim edilir.
Cavid Əkbərov, “İki sahil”
