Avropa Siyasi Birliyinin altıncı zirvəsi qitənin siyasi landşaftında mühüm bir mərhələni təmsil edir, çünki üzv dövlətlər bir araya gələrək ortaq maraqları və çağırışları müzakirə edəcəklər. Albaniyanın bu yüksək səviyyəli toplantıya ev sahibliyi etməsi Qərbi Balkanların Avropa inteqrasiyası prosesindəki artan rolunu və əhəmiyyətini vurğulayır. Zirvənin gündəmində duran əsas məsələlər arasında regional təhlükəsizlik, enerji təchizatı, iqlim dəyişikliyi və iqtisadi əməkdaşlıq kimi aktual mövzular yer alacaq.
Bu fikirləri “İki sahil”ə açıqlamasında politoloq Tural İsmayılov bildirdi.
Politoloq qeyd etdi ki, Şərqi Avropadakı davamlı gərginlik fonunda, zirvə iştirakçılarının regional sabitliyin qorunması və beynəlxalq hüququn prinsiplərinə sadiqlik nümayiş etdirməsi gözlənilir. Enerji təhlükəsizliyi məsələsi, xüsusilə qış mövsümünün yaxınlaşması ilə daha da aktuallaşır və Avropa liderləri alternativ enerji mənbələrinin diversifikasiyası yollarını müzakirə edəcəklər. İqlim dəyişikliyinin fəsadları ilə mübarizə istiqamətində birgə səylərin artırılması zirvənin mühüm müzakirə mövzularından biri olacaq. İqtisadi əməkdaşlığın gücləndirilməsi, rəqabət qabiliyyətinin artırılması və davamlı iqtisadi inkişafın təşviqi də diqqət mərkəzində olacaq. Zirvə həmçinin Avropa Birliyinə üzv olmayan ölkələrlə siyasi dialoqun və əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi üçün bir platforma rolunu oynayacaq. Qərbi Balkan ölkələrinin Avropa Birliyinə inteqrasiya prosesinin sürətləndirilməsi məsələsi də zirvədə xüsusi müzakirə mövzusu ola bilər. Zirvədə qəbul olunacaq qərarlar və bəyannamələr Avropanın gələcək siyasi kursuna və regional əməkdaşlığına əhəmiyyətli təsir göstərəcək. Toplantının nəticələri, Avropa Siyasi Birliyinin qitədə sülhün, təhlükəsizliyin və rifahın təmin edilməsindəki rolunu daha da möhkəmləndirə bilər. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Tiranada keçirilən “Avropa Siyasi Birliyi”nin 6-cı Zirvə toplantısına qatılması sadəcə bir diplomatik protokol hadisəsi deyil. Bu, Bakı ilə Avropa siyasi elitası arasında daha dərin, strateji xarakter daşıyan münasibətlərin yeni mərhələyə keçidinin real göstəricisidir. Zirvədə iştirak bir daha sübut edir ki, Azərbaycan artıq təkcə enerji xəritəsinin deyil, geosiyasi dialoqların da ayrılmaz hissəsinə çevrilib.
Eskpert vurğuladı ki, son illər dünyada geosiyasi təlatümlər, enerji böhranları və regional qarşıdurmalar fonunda Azərbaycan stabil və etibarlı oyunçu statusu ilə fərqlənir. Məhz buna görə Avropa ilə enerji və təhlükəsizlik sahələrində əməkdaşlıqdan danışarkən ilk ağla gələn ölkələrdən biri də məhz Azərbaycandır. Prezident Əliyevin Tiranadakı çıxışları və ikitərəfli görüşləri fonunda Avropa Birliyinin Azərbaycana baxış bucağı daha da aydınlaşır. Bakı artıq təkcə tərəfdaş deyil, həm də zəruri məsləhətçi və koordinasiya mərkəzinə çevrilib. Azərbaycanın təqdim etdiyi sülh gündəliyi, xüsusilə Cənubi Qafqazda sabitliyin bərqərar olunması baxımından Avropa liderləri tərəfindən ciddi qəbul olunur. İllərlə uzanan münaqişələr, sülhə yönələn iradə və konkret addımlar fonunda Prezident Əliyevin ritorikası balans, praqmatizm və strateji realizmlə formalaşır. Tirana görüşləri bunu bir daha göstərir: Bakı yalnız regionun yox, artıq Avropanın da sabitlik xəritəsində mühüm faktordur.
Tural İsmayılov bildirdi ki, Enerji təhlükəsizliyi məsələsində Azərbaycanın rolu ciddi əhəmiyyətə malikdir. Cənub Qaz Dəhlizi layihəsi və onun genişlənmə perspektivləri Avropa üçün Rusiya qazına alternativ axtarışlarının mərkəzində duran əsas layihələrdəndir. Cənab Prezident bu mövzuda açıq mesaj verdi: Bakı sözünün üstündə durur və üzərinə götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirir. Bu isə diplomatiyada yalnız hörmət deyil, strateji etibar qazandırır.
Digər mühüm məqam isə Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlər sisteminə gətirdiyi modeldir. Biz suveren siyasət mərkəziyik; açıq iqtisadiyyat, lakin milli maraqlara söykənən diplomatik xətt – bu yanaşma artıq beynəlxalq siyasətdə maraq doğuran Azərbaycan modelini formalaşdırır.
Səfər çərçivəsində baş tutan ikitərəfli və çoxtərəfli görüşlər Azərbaycanın diplomatik çevikliyini və mötədillik siyasətini də bir daha ortaya qoyur. Prezident Əliyevin çoxvektorlu diplomatiyası nəticəsində Bakı öz milli orbitini yaradır. Bu isə yalnız regional deyil, beynəlxalq siyasi sistem üçün də yeni bir siyasi davranış formasıdır. Zirvə Azərbaycanın diplomatik aktivliyinin və geosiyasi çəkisinin yüksəldiyini bir daha sübut edir. Qərbin ən mürəkkəb siyasi platformalarından biri olan “Avropa Siyasi Birliyi” Azərbaycanın siyasi statusuna və liderliyinə dair əhəmiyyətli bir göstəricidir. Bu platformada söz sahibi olmaq təkcə iştirak etməklə deyil, istiqamət verməklə mümkündür və İlham Əliyev bu rolun öhdəsindən hər zaman layiqincə gəlir.
“Biz təkcə regionun deyil, qitənin də gələcəyində varıq.” Bu mesaj artıq Avropa siyasi dairələri tərəfindən qəbul olunub və zamanla daha geniş rezonans doğuracaq. Azərbaycanın sabitlik, enerji və diplomatiya sahəsindəki mövqeyi onu bu çətin və dəyişkən dövrdə qitənin dayaqlarından birinə çevirir.
