Nurəddin Muğanlı |
Son zamanlar sosial şəbəkələrin geniş kütlələrə çıxış imkanından süi-istifadə halları əxlaqsız səviyyəyə çatıb. Abır-həya hissindən məhrum olan adamlar saxta profillərlə tanış olduqları evli qadın və ya kişi istifadəçiləri tora salmaq məqsədi ilə əvvəlcə onların etibarını qazanır, sonra virtual ünsiyyət zamanı əldə edikləri intim görüntülərini internet səhifələrində yaymaqla hədələyib onlardan pul tələb edirlər.
Sosial şəbəkənin imkanlarından öz tərbiyələrinə uyğun “qazanc” kimi istifadə edən belələri cəmiyyət həyatının mənəvi ekologiyasını korlayırlar. Cəmiyyətin faciəsi o zaman başlayar ki, insan insanlığını, ləyaqətini, abır-həyasını itirir. Həya - öz inancına sahib çıxan insanın libasıdır deyirlər. İslam dünyasının ən görkəmli şəxsiyyətlərindən biri olan Əli ibn Əbu Talib hikmətli kəlamlarının birində buyurur: “Həyanın ən yüksək zirvəsi insanın özü-özündən həya etməsidir."
Dədə-babalarımızdan bizə miras qalan milli-mənəvi dəyərlərin çoxu da öz mənbəyini İslamdan götürüb. Bu gün cəmiyyətimizdə baş verən xoşagəlməz hallara, sosial şəbəkələrdə əxlaqsız hərəkətlərə “mənə nə?” deyib laqeydlik ediriksə, onda sabahımızın necə olacağını düşünmürük. Qədim müdrik kəlamların birində deyilir: "Biz bu gün öz sabahımız ilə məşğul olmasaq, bu işi bizim yerimizə zaman görəcək. Zaman isə bizim xeyrimizə işləyəcəkmi?"
Son günlər ən tanınmış adamlar belə sosial şəbəkələrdə “ağ atlı şahzadə” axtaran xanımların ucbatından çox asanlıqla öz karyerasını qoruya bilməyəcək duruma düşürlər. Əlbəttə, sosial şəbəkələrdə şəxsi məlumat və şəkillərin paylaşılmasının saxta profillərin sahibi tərəfindən arzuolunmaz şəkildə istifadə oluna biləcəyi barədə bu sahənin mütəxəssisləri dəfələrlə SOS siqnalları veriblər.
Ötən illərdə Azərbaycanda evli və varlı qadınlarla tanış olduqdan sonra onları hədələyərək külli miqdarda pul tələb edən kişi şantjaçılar üstünlük təşkil edirdilərsə, indi sosial şəbəkə hesabına cəlbedici və açıq-saçıq fotolarını qoymaqla əvvəlcədən seçdikləri kişilərə dostluq göndərən qadınlar da bu “metoddan” istifadə edirlər.
Mütəxəssislərin bildirdiyinə görə, belə şantajçılar qabaqcadan telefonda ekran görüntüsünü videoya çəkən proqramı aktivləşdirdikdən sonra həmin şəxslərə görüntülü zəng edirlər. Zəngə cavab verilən andan proqram aktivləşir və erotik hərəkətlər edən “qadın” qarşı tərəfin diqqətini cəlb etməyə və onu mümkün qədər daha uzun müddətdə videozəngdə saxlamağa çalışır. Artıq bu günədək bir neçə tanınmış şəxsin bu formada videosu sosial şəbəkələrdə yayılıb.
Zəng edilən kişinin erotik hərəkətlər edən gənc qıza reaksiya verib-verməməsindən asılı olmayaraq, zəngin əvvəlindəki bir neçə saniyə həmin şəxslərin artıq “tora düşməsi” üçün bəs edir. Çünki qarşılaşdığı görüntünü anlamağa çalışan, yaxud elə buna maraq göstərən şəxs bir neçə saniyə də olsa, videoya baxmağa məcbur olur. Əgər zəng edilən kişi həmin gənc qıza maraq göstərib daha da irəli gedərsə, onun sonrakı taleyi sosial şəbəkələrdə, xəbər saytlarında manşet olur. Amma burada maraq göstərməmək də kişiləri xilas etmir. Daha sonra saxta hesab arxasında olan şəxslər zəng etdikləri kişinin qeydə alınan videosunu özünə göndərib yayacaqları ilə hədələyib böyük məbləğlərdə pullar tələb edirlər.
Buradaca çox düşündürücü sual yaranır. Adədən, “tələyə” düşən tərəf - yəni “ov” bu və ya digər şəkildə cəzalandırılır. Amma “tələ sahibi” – yəni “ovçu” cəzasız qalır. Belə olan halda getdikcə zəncirvari halqa yaradan və “kadr arxasında” qalan insanlar əxlaqsız əməllərini silsilə şəklində davam etdirirlər.
Qanunla bu tipli videoları və şəkilləri internet üzərindən yayan şantajçılar aşkarlanmalı və onlara qanun çərçivəsində cəza tətbiq edilməlidir. Bəzən günahkarların cəzasız qalması günahsız insanlarda da qanunlara qarşı məsuliyyətsizlik hissi yaradır.
Fikrmizcə, müasir dövrdə demək olar ki, hər kəsin yararlandığı sosial şəbəkələr qanunla tənzimlənərsə, bir çox problemlərin qarşısını almaq mümkün olar.