Vəli İlyasov |
Dağlıq Qarabağ münaqişəsi başlayan ilk gündən Qapanlı kəndi erməni yaraqlılarının qarşısında igidliklə durub. Münaqişə müharibəyə çevriləndən sonra isə kənd Ermənistan silahlı birləşmələrinin bütün hücumlarını qəhrəmanlıqla dəf edib. Yalnız bir dəfə yaranan təxribatdan istifadə edən erməni taboru kəndi iki-üç saatlıq tutub. Onlar kəndi yandırıb külə döndərmək istəsələr də, buna nail ola bilməyiblər. Hücum edən könüllü dəstələrimiz və Milli Ordu hissələrimiz bir həmlədə düşməni pərən-pərən salaraq geri çəkilməyə məcbur ediblər. İgid döyüşçülərimiz qaçan ermənilərin 2 tankını, 3 PDM-ni məhv edərək ona ağır zərbələr endiriblər. Həmin döyüşdə 25 əsgər və zabit itirən, xeyli yaralısı olan erməni taboru geri çəkilməyə məcbur olub.
Ermənistan ordusunun hissələri on dəfələrlə bu kəndi tutmaq və oranı xəritədən belə silmək üçün revanş götürmək istəyibsə də, hər dəfə planları boşa çıxıb, itki verərək geri çəkiliblər. Sonuncu məğlubiyyətdən sonra erməni komandanlığı bu istiqamətdə irimiqyaslı hücum əməliyyatı keçirməyə cürət etmir. Ona görə də Qapanlı camaatı bilir ki, erməni təcavüzkarları buradakı məğlubiyyətlərini həzm edə bilmir və onlarla xüsusi haqq-hesab çəkməyə çalışırlar. Çünki bu kəndi işğal etmək üçün ermənilər döyüşlərdə yüzlərlə əsgər və zabitini, onlarla zirehli texnikalarını itiriblər.
Keçən illər ərzində Qapanlı camaatı da itkiyə məruz qalıb. Döyüşlərdə 11 nəfər şəhid olub, 20 nəfər ağır xəsarət alıb, 8 traktor və bir neçə minik maşını və xidmət obyektləri vurularaq sıradan çıxarılıb. 1994-cü il may ayının 12-də atəşkəs razılığı əldə olunmasına baxmayaraq kənd hər gün atəşə məruz qalır. Qapanlı kənd tam orta məktəbinin divarlarında güllə və mərmi zədələrinin sayı-hesabı yoxdur. Keçən ilin aprel döyüşlərində 74 ev düşmənin top və minaatanlarının atəşləri ilə dağıdılıb. Ancaq Azərbaycan dövlətinin qayğısı ilə həmin evlərin hamısı bərpa edilib.
Qapanlı kəndi bu gün də yağı düşmən qabağında onun gözlərinə millənən ox kimi durub. Burada ağlı kəsən uşaqdan tutmuş yüz yaşlı qocaya qədər heç kəs yüz metrlikdəki erməni hərbi birləşmələrindən qorxmur. Kənddə elə bir ab-hava yaradılıb ki, hamı öz doğma daş-divarının müdafiəsinə həmişə hazırdır. Təbii ki, Qapanlını düşməndən qat-qat güclü hərbi hissələrimiz qoruyur. Bununla belə, kənd əhalisi hər zaman igid əsgər və zabitlərimizə etibarlı dayaqdır. Ötən ilin aprelində kəndin əli silah tutan bütün kişiləri hərbi hissə komandanlığına müraciət ediblər ki, öz əsgərlərimizlə bərabər düşmənə qarşı vuruşmaq üçün silah versinlər. Lakin hərbi hissə komandanlığı onlara minnətdarlıq edərək köməyə ehtiyac olmadığını bildirib.
Daim güllə yağışı altında olan kənddə əhalinin əli təsərrüfat işlərindən soyumur. Kəndli-fermerlərin 1281 hektarlıq əkin sahələri var. Onlar bütün çöl işlərini təmas xəttindəki vəziyyətə uyğun qurublar. Əkin-biçinlə, suvarma ilə yalnız gecələr məşğul olurlar. Əvvəllər gündüzlər çöldə işləyərkən erməni hərbçiləri pulemyot və avtomat atəşləri ilə adamları, texnikanı, mal-qoyunu vururdular. Ona görə də sakinlər təsərrüfat işlərinin əksərini gecələr görürlər. Gündüzlər sahələrə kütləvi surətdə çıxmırlar, gözlə görünən yerlərdə texnikadan istifadə etmirlər.
Zəhmətsevən qapanlılılar bu ilin məhsulu üçün 551 hektarda yem bitkiləri, 350 hektarda taxıl, 150 hektarda pambıq, 30 hektarda şəkər çuğunduru və digər məhsulların bünövrəsini qoyublar. Hazırda sahələrdə becərmə işləri aparılır. Subartezian quyuları kifayət qədər olsa da yaxınlıqdakı erməni hərbi hissələri onlardan istifadə etməyə imkan vermirlər. Ən böyük su mənbəyi olan Sərsəng Su Anbarı da işğal altında qaldığı üçün yayda su qıtlığı yaranır. Bu isə minbir zəhmətlə becərilən bitkilərin məhsuldarlığını xeyli aşağı salır. Ancaq fermerlər ruhdan düşmürlər.
Bütün çətinliklərə baxmayaraq Tərtər rayonunun Qapanlı kəndi öz dözümü və qorxmazlığı ilə nümunə göstərir. Hər gün televiziyada, radioda, qəzetlərimizdə, saytlarımızdakı cəbhə xəbərlərində bu kəndin adı çəkilir: “Qapanlı kəndində vəziyyət gərgin olaraq qalır.”
Tərtər rayonunun rəhbərliyi Qapanlı kəndini daim diqqət mərkəzində saxlayır. Bu barədə “İki sahil” qəzetinə məlumat verən Tərtər Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının birinci müavini Ramiz Şabanov bildirdi ki, rayon mərkəzindən kəndə hər gün marşrut avtobusu işləyir, poçt-rabitə, ticarət, ictimai iaşə, tibb və digər məişət xidmətləri təşkil edilib. İnternet fasiləsiz işləyir. Gecələr küçə işıqları kəndi nura bürüyür. Bir sözlə, düşmənin yaratdığı çətinliklərə baxmayaraq Qapanlı əhalisi işıqlı gələcək naminə böyük inamla qurub-yaradır.